Yazılar:
  • Demli Demlik
  • Edebiyat ve Utanç
  • Yeni Kitaplar, Yeni Ufuklar...
  • Mutlu Olma Sakın
  • Reel Politiğin Kâhini: Carl Schmitt
  • Tarih Nedir?
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim
    • Yenilgi
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim
    • Yenilgi

Can Borcu

İsmet Özel  |  31/07/2017  |  Kategori : Deneme   |  Okunma:2.204

1

Bilgelik adını verdiğimiz noktaya ulaşmak için kişinin hatırı sayılır bir bilgilenme ve tecrübe kazanma mesafesi katedeceğini anlamak kolay. Onun kadar kolay anlaşılmayan husus bilgeliğin karmaşık bilgi ve tecrübelerin üstesinden gelmede, onların şampiyonu olmada değil de, bütün o karmaşıklığın hangi sadeliğe dönüştüğünü görmede yattığıdır. Sadelik ve yalınlık nerede yoksunluğun, yetersizliğin, gelişmemişliğin göstergesidir ve nerede bir derinliği yahut yüceliği işaret etmektedir; işte bizim bu farka ulaşabilmemizin sırrı bilgelikte yatar. Sadelikle bilgeliği yan yana getirdiğimiz zaman bir insan topluluğunda bilgece tavırlara o topluluğun gösterişli bir hayatı sürdürebilecek kadar varlıklı olan kesiminde değil de, kısıtlı imkânlarla yaşamak zorunda bırakılan alçakgönüllü çoğunluk kesiminde rastlanabileceği akla gelebilir. Böylece bir halk bilgeliğinde sözetmek mümkün olur. Yakın çağlarda demokrasiye güç kazandırmak isteyen insanlar halkta bir bilgelik arayıp bulmaya ve giderek halkın bilgeliğine başvurmaya yatkındılar. Zaman zaman bu yatkınlıklarına deliller de bulabildiler halkın dili içinde. Ne var ki halka bilgelik affetmek vahim bir yanılgı idi.

Gerçekte halkın dilindeki bilgelik parıltıları bir kalıntıdan ibaretti ve hakiki bilgelerin vargılarına çalkap temas etmenin içi boş görüntüsüydü yaknızca. Meselâ, “can borcu” diyordu halk; “Allah’a bir can borcum var” diyordu. Bu bilgece söylemin halktan kişilerin şahsında anlam kazandığı görülebilseydi, Müslümanların yaşadıkları toprakların küfrün tasalltundan kurtulması çok zaman almazdı. Çünkü böyle bir anlayışa varmış çok sayıda insan dünyevî kazanç vaadleriyle sevkedilmez halde olurlardı. Açıkcası, soylu bir sadelik içinde hayatın anlamını bilinçle kavrayacak bir alanı muhafaza etmek işten bile değildi.

Ama hiç de öyle olmadı ve olması da muhaldi. Henüz bilgelik katına ulaşmamış insanlar için bir can taşımak savunulacak ve hakkı verilecek bir değeri elde bulundurmak demektir. Ödünç alınmış ve dolayısıyla vakfedilmedikçe değer kazanması imkânsız bir hayata sahip olduğunun bilinci yalnızca bilge kişiler mahsustur. Bu kişiler de dünyayı kendi canlarının istediği yönde dönüştürmek için değil, taşımak yükümlülüğü altına girdikleri canın başka canlara zarar vermeksizin zarar görmemesi rikkatiyle hareket ederler. Bu rikkat sebebiyle maktul oldukları da vâkidir.

Halkın hareketi ise bütün canlıların hareketiyle benzeşir. Önce yaşamak, der halk ve bunu der demez bilgelik yolundan sapar. Çünkü bilgelik yolunda karar kılmak borç alınan hayatın bağımsızlığını korumakla gerçekleşmez. Hayat ödünçse daha doğarken bağıyla doğmuş demektir. Bu bağı insandan gayrı yaratıklar bilinçle kavrayamaz. İnsanlar arasında da böyle bir bağdan haberdar olmakla kendini hakikî bir yörüngeye soktuğunu kabullenen, bu kabulden hoşnutluk duyan pek azdır. Yani diliyle Allah’a can borcum var diyen halk, çoğu kez ve çoğu yerde kalbiyle borcunu inkâr eder.

İsmet Özel

Kaynak: Tahrir Vazifeleri, İsmet Özel, TİYO, 5. Baskı, Ocak 2013, İstanbul.
Tweet

1 Yorum

  1. Erdem 04.08.2017 23:57:16

    Yok ya bence hem anlasilmasi zor hem de bilgelik kavrami bize ait degildir ki … Biz de alim , arif , dervis vs kavramlar vardir… Bilgelik diye bir kavram gemisimizde yoktur, bu yuzden tarihimizle gayri duamus bu yazi , ayrica cok zor be okumasi kardesim ne gerek var , niye akip giden bir deneme yazmiyorsunuz..

    Cevapla

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

Siper Et Gövdeni

Sonraki Yazı

İnsan İnsana Maruz Kalandır

İlgili Yazılar

  • 1

    Demli Demlik

    Davut Bayraklı
    Bugün yazarımız Davut...
  • 2

    Sabahattin Âli’yi Kimler Öldürdü?

    Davut Bayraklı
    “Sağlığında nice ehl-i...
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi V

    Bilal Can
    I. İçimizde mayalanan her hüzün,...
  • Şehrengîz

    EdebiFikir
    Meslek ve esnafların tanıtıldığı,...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Edebifikir Radyo

Son Yorumlar

  • Demli Demlik için Pars
  • Sermest Gezegeni Radyo Programı için EdebiFikir
  • Sermest Gezegeni Radyo Programı için Nagehan
  • yekinen için furkan
  • Hayat Denen Soru İşareti için bu fotoğraflar
  • Bu Yazı Sadece Öğretmenler İçin Yazılmadı! için canevinden
  • Yenilgi Yenilgi Büyüyen Yıllar Vardır için Reel okur
  • Yenilgi Yenilgi Büyüyen Yıllar Vardır için Obsidyen
  • Gölgeler Âlemi ve Yenilgi için Periferi
  • Yenilgi Yenilgi Büyüyen Yıllar Vardır için Ömer asaf

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Demli Demlik

    Davut Bayraklı
    07.03.2021

  • Edebiyat ve Utanç

    EdebiFikir
    06.03.2021

  • Yeni Kitaplar, Yeni Ufuklar…

    Cüneyt Dal
    05.03.2021

  • Mutlu Olma Sakın

    Sulhi Ceylan
    04.03.2021

  • Reel Politiğin Kâhini: Carl Schmitt

    Muhammed Furkan Kâhya
    03.03.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Derin Yapılanma
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Devrim
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video
  • Yenilgi

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • 6

    Suların Dönerek Çukurlaştığı Yer

    By Sulhi Ceylan
    (Metafizik Günlükler 3) Bazen olur,...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...