Yazılar:
  • Gölgeler Âlemi ve Yenilgi
  • "Başkalarının Talihsizlikleri Baldan Tatlıdır"
  • Müsâbaka
  • Yenmek(!) = Yenilmek(?)
  • Sabahattin Âli’yi Kimler Öldürdü?
  • Sermest Gezegeni Radyo Programı
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim
    • Yenilgi
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim
    • Yenilgi

Şiir Sürgün Edilir

Bilal Can  |  08/10/2016  |  Kategori : Deneme   |  Okunma:4.994

Yazının başlığını atarken aklımdaki şiir süsündeki bombalar bir bir patlamaya başladı. Şiirin bazen tahammülü aşan sesinin kulağı tırmalayan ve huzursuz eden sesini tozlu sayfalar arasından zihnimin aydınlığına çıkardım. Şiir, en çok şiir sürgün edilir. Çünkü şiir bir eylem biçimi ve şairin devirmek istediği şeylerin göstergesidir.

Her sabit düşünce, sahibi için zindandır. (Nietzsche)

Söz devingenliğini şiirde buldu, şiir tüm heybetiyle kelimelerin ezberini bozarak beklenmeyecek biçimde anlamlar, şekiller, düşünceler üretip dünya gündeminde yer edindi. Devingenliği ve dinamikliği içinde barındıran şiir, kelime anlamlarının farklılaşmasının nasıl olduğunu gösterir ve kendi rüştünü ispat eder. Diğer türlerle olan ilişkisi bakımından en kıskanç olan şiir, şairlerin zihinsel durumlarından içsel badirelerine, geçmiş yaşantılarından gelecek hakkındaki öngörülerine kadar psikoloji, sosyoloji, tarih, sanat, kültür, medeniyet, ideoloji, müzik gibi birçok sanat ve bilim dalıyla yakından alakalıdır. Bu yüzden şiiri sadece kelimeler, cümleler bütünü olarak görmek çok büyük yanlıştır. İçinde bir devingenlik vardır ve bu devingenlik şiir için çok özgür bir alan oluşturur.

Köksal Alver editörlüğünde hazırlanan Edebiyat Sosyolojisi kitabı edebiyatın toplumsal bazdaki yerine dair şu önemli çıkarımları sunmaktadır: “Bir toplumun üyesi olan, belli bir toplumsal ilişki ve iletişim ortamında kimliğini ve dilini bulan yazarın varlığı, edebiyatın sosyolojik okumaya imkân tanıdığını göstermektedir. Çünkü edebiyat kendi başına var olamamaktadır; onu yazan bir el, ona konuşan bir dil gerekmektedir. Her iki faktör de doğrudan toplumsal ortam ile ilgilidir.” (syf 13)”[1]

Her yazınsal eserin bir yazıcısı vardır. Yazan el, yetiştiği kültürün, büyüdüğü geleneğin etkisinden istese de sıyrılamaz. Çünkü yazan el gül demişse bu gül buraların gülüdür, bülbül demişse yine aynı şekilde buraların bülbülüdür.

Özkan Mert Şiirine Bakış

Kuracağız Her şeyi Yeniden isimli ilk şiir kitabı 1968 de yayınlandı. O dönem toplum olarak çalkantılı bir dönemdeydik. Özkan Mert bu ilk kitabıyla o dönemin koşullarını ve kendi ideolojisini şiirlerine işleyerek dönemin şahitliğini yapmıştır. Eser Protesto Şiirleri alt başlığıyla yayınlanmıştır. Bu eserde yazılan tüm şiirlerdeki ortak tema “rahatsızlık ve protesto”dur. Aynı dönemde büyük bir şairin de aynı temalı şiiri kendini göstermektedir. İsmet Özel’in Evet İsyan isimli eseri de ilk baskını yapmıştır.

Şiirin toplumsal koşullardan ayrı bir dal olduğunu söyleyenler büyük bir yanılgı içindedir. Çünkü şair, yetiştiği toplumun olumlu ve olumsuz her şeyini zihnine alan bir kara kutudur. Şair zihnine işlediği tüm olay ve olguları bakışı açısıyla şekillendirir ve yorumlayarak şiirine aktarır.

Sürgün Edebiyatı ve Şairlerin Yurt Özlemi

“Sürgün” kavramı birçok şiir, roman ve hikâyeye konu olmuştur. Sezai Karakoç’un “sürgün ülkeden başkentler başkentine’’ Metin Altıok’un “kendine sürgün bir garip kişiyim’’ şiiri sürgün temalı şiirlerden sayılabilir. Refik Halit Karay romanlarında geçen ana unsurlardan biridir sürgün. Ülkesinden herhangi bir nedenle sürgün edilmiş şair ve yazarlar bir şekilde bunu dillendirir ve yurt özlemlerini dile getirirler. Özkan Mert de sürgün şairler arasından biridir.

İlk Şiir:  Diren Ey Kalbim ve Direniş Şiiri

“Diren! Ey Kalbim
Diren! Hayâsızlığa
Namussuzluğa
Diren! Kötüye
Çirkine, yanlışa
Diren! Yenilme.”

Genel olarak 1960 kuşağını yaşamış yazar ve şairlerin toplumsallıkla içli dışlı oldukları ve o dönem yaşananlara karşı bir rahatsızlık duymaları gayet normaldir. Siyasî kutuplaşmalarla birlikte ülkenin gündemini oluşturan siyaset, bir kuşağın toplumsal olarak nasıl felce uğradığının göstergesidir. İsmet Özel Evet İsyan derken, Özkan Mert Diren! Ey Kalbim demiştir.

Şiire, Atilla İlhan yönetimindeki Yeni Asır Gazetesinde başlayan Mert’in ilk şiirlerindeki kapalılık gitgide açık, anlaşılır bir hale girmiş, şiirlerindeki sertlik kaybolarak daha çok aşk, sevgi, kadın ve içki temalarına doğru kaymıştır. Bu Yeryüzü Şarkıları isimli eserinde açık bir biçimde görülmektedir.

Bir röportajında şiir ve direnişi dillendirirken şöyle der: “Şair için önemli olan insandır. Her zaman ‘ben savaşçı değil gül yetiştiricisiyim’ derken de ‘diren ey kalbim’ derken de aynı militanlıkla söyledim. Dünyalı olmak önemli benim için. Ama şunu da söyleyeyim. Konyalı olmadan, Vanlı olmadan dünyalı olamazsınız. Türkiye’yi hem içerden hem dışarıdan görme olanağım oldu. Sürgün edebiyatı diye bir edebiyat var dünyada. Türkçe yazıyorsunuz ama başka bir ülkede olduğunuz için Türkçeyi yeniden keşfetmek durumunda kalıyorsunuz. Bu çok önemli bir sorun. Dilsel uzayı yakaladığımı düşünüyorum”[2]

Özkan Mert’in ilk şiir kitabı olan Kuracağız Her şeyi Yeniden isimli eseriyle sürgün temasını öne çıkarmış ve hayatını da bir sürgün olarak yaşamıştır.

Bilal Can


[1] Edebiyat Sosyoloji, Köksal Alver, Hece Yayınları
[2] Zeliha Demirel, Özkan Mert ile şiir evreni üzerine röportaj
Tweet

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

Bir Çıkış Yolu Olarak Senden Bahsetmek

Sonraki Yazı

Aklı Kullanma Kılavuzu

İlgili Yazılar

  • 2

    Sabahattin Âli’yi Kimler Öldürdü?

    Davut Bayraklı
    “Sağlığında nice ehl-i...
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi V

    Bilal Can
    I. İçimizde mayalanan her hüzün,...
  • Şehrengîz

    EdebiFikir
    Meslek ve esnafların tanıtıldığı,...
  • 1

    Kitap, daima kitap, her zaman kitap…

    EdebiFikir
    İsmail Kara tarafından yazılan bu...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Edebifikir Radyo

Son Yorumlar

  • Mihrinaz için buradayımhep
  • Yenmek(!) = Yenilmek(?) için genel okuyucu
  • Dut Ağacı için hayri pıtır
  • Yenmek(!) = Yenilmek(?) için Cüneyd Dal'ı Okur
  • Yenmek(!) = Yenilmek(?) için Sühan perver
  • Yenmek(!) = Yenilmek(?) için Feyyaz Kandemir
  • Yenmek(!) = Yenilmek(?) için Celâl Kuru
  • Dut Ağacı için Eksi Beş Karış Miyop
  • Sermest Gezegeni Radyo Programı için sıkı can iyidir
  • Sermest Gezegeni Radyo Programı için EdebiFikir

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Gölgeler Âlemi ve Yenilgi

    Davut Bayraklı
    25.02.2021

  • “Başkalarının Talihsizlikleri Baldan Tatlıdır”

    Sulhi Ceylan
    24.02.2021

  • Müsâbaka

    Ömer Can Coşkun
    23.02.2021

  • Yenmek(!) = Yenilmek(?)

    Cüneyt Dal
    22.02.2021

  • Sabahattin Âli’yi Kimler Öldürdü?

    Davut Bayraklı
    20.02.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Derin Yapılanma
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Devrim
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video
  • Yenilgi

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • 1

    İnsanlar Tepinir Filler Ezilir

    By Mehmet Erikli
    İnsan halen yeryüzündeki en tehlikeli...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...