Yazılar:
  • Nefehât
  • Bir Kitabın Tahlili: Kuşçubaşı Eşref
  • Adı Aşk
  • Edebifikir Kitap Pusulası: İstanbul
  • Üç İstanbul Tek Devrim
  • Yalnızlığın Mabedi
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim
    • Yenilgi
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim
    • Yenilgi

Sosyolojinin Doğuşu ve Ne’liği Üzerine

Bilal Can  |  03/08/2015  |  Kategori : Deneme   |  Okunma:7.429

1

Toplumbilim veya sosyolojinin çıkışı konusunda tarihsel olarak farklı görüşler mevcuttur. Fakat genel olarak onun bir bilim dalı olarak anılmasını sağlayan, ona bir bilim unvanı kazandırıp konuşulacak bir alan olarak gösteren temel bazı saç ayakları vardır. Bu saç ayakları Endüstri Devrimi’nin ortaya çıkarttığı hızlı toplumsal değişmelerde ve Fransız Devrimi’nde gözlemlenebilir. Endüstri Devrimi’ne zemin hazırlayan sanayileşme, zihinsel gelişmişlik düzeyi, kentlilik, kültürlerarası etkileşim ve Fransız İhtilali’nin getirmiş olduğu o meşhur kavramlar toplumbilimin konuşulabilir olmasını sağlamıştır. Bu bakımdan sosyoloji için “bir ondokuzuncu yüzyıl bilimidir” dememiz yanıltıcı olmayacaktır.

Tarihsel zemin üzerinde sosyolojiyi ele aldığımızda onu ortaya çıkaran etmenler, daha sonra onun gelişimine de katkı sağlamış özellikle emperyalist gelişmeler ve antropoloji ile bağ kurarak alanını genişletmiştir. Sosyolojinin anlaşılabilir olması için öncelikli olarak tarih okumalarının iyi yapılması gerekir. Taylor’un aktardığı üzere “Tarihçinin ana görevi, şu çocuksu soruyu yanıtlamaktır: sonra ne oldu ve sonra kim geldi?” meselesi hem tarihin ana konusunu hem de sosyolojinin incelemeye aldığı meselelerin nedenlerini ortaya koyacaktır. Bu bakımdan eğer bir sosyoloji edinmek isteniyorsa bunu tarihle bağlantılı bir biçimde elde etmek gerekir. Bu, ele alınan toplumsal meselelerin altının dolu olmasını sağlayacak, toplumsal meselelerin daha geniş bir çerçevede ele alınmasını sağlayacaktır.

Bottomore, toplumbilimi sınırlarını çizmeye çalışırken tarih biliminin kronolojisinden yoğun biçimde istifade eder. Toplumbilimin kapsamını çizerken, ortaya çıkışını sorgularken belirli bir sınır dâhilinde ele alır. Onun için bu sınırlar kabaca toplumbilimin “tarih-öncesi” dediği 1750-1850 arası ve son dönem dediği toplumbilim ve antropoloji arasındaki ilişkinin artmasıdır. Tarih öncesinin daha çok “ansiklopedik bilgi” içermesiyle önemlidir. Montesquieu’nun Kanunların Ruhu isimli eserini yayınlamasıyla Comte, Spencer ve Marx’ın ilk yazılarının yayınladığı tarihler de bu ilk dönem içerisinde ele alınabilir.

İlk dönem toplum biliminin ansiklopedik olması araştırmaları toplumun tarihine yönelmiştir. Bir nevi toplumların kazı çalışmaları yapılmaya başlanmıştır. Daha sonra tarih felsefesinin etkisiyle farklı bakış açıları edinilmiş, biyolojik teorinin yaygınlaşmasıyla da konu evrimci bir çizgi ile sürdürülmüştür. On sekizinci yüzyılda toplumsal bilimlerin büyük kısmı fizik bilimini model almışlardır. Bu saydıklarımızın hepsi toplumbilimin bir arayış içerisinde olduğun da göstergesi yapılabilir.

Toplumbilim, on sekizinci yüzyılda yaşanan siyasal ve ekonomik devrimler neticesinde ilgi alanını bulmuşçasına bu konulara eğilerek “yeni sanayi toplumunun bilimi” olarak ortaya çıkmıştır. Bilimsel olduğu kadar “ideolojik” bir karaktere sahip olan toplumbilimi zıt düşünceleri birarada barındırarak ilerlemiştir, farklılıkların biraradılığını içerisinde barındırdığı içinde birbiriyle çelişen teorilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bugün bile tartışılmaya devam eden konuların olması bir kısır döngüye de neden olmuştur. Bu yüzden sosyoloji için hâlâ kişiliğini tamamlayamamış bir bilim dalıdır diyebiliriz.

Bottomore, toplumbilimin gelişme evresine en büyük katkının sosyal antropoloji ile aralarındaki mesafenin azalmasına bağlar. Ona göre eski sömürgelerden yeni yeni ulusların oluşması ve ekonomik yönden gelişmemiş bu ülkelerin hızla gelişmek istemeleri toplumsal bir çabanın incelenmesi gerekliliğini ortaya koymuştur. Yeni ulusların ortaya çıkması yeni sorunların da ortaya çıkmasına neden olmuş, bu sorunların anlaşılması, kavranması ve çözümlenebilmesi için hem geleneksel toplum biçimlerinin incelenmesi hem de modern devletlerin ortaya çıkışlarının değerlendirmesinin yapılması ve gelenek – modern karşılaştırmasının yapılması gerekmektedir.

Bilal Can

Tweet

1 Yorum

  1. aşikar merve 06.08.2015 19:24:58

    Bilal can sosyolojisi, toplumun tüm kesimlerini kucaklayan bi sosyolojidir.

    Cevapla

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

“Hatırla Sevgili”

Sonraki Yazı

Beckett Gibi “Bekleyiş”

İlgili Yazılar

  • 1

    Yalnızlığın Mabedi

    Sulhi Ceylan
    1. Edip Cansever’in “İdris’le...
  • 1

    Edebiyat

    Orhan Veli Kanık
    Birçok yazarımızın bir türlü...
  • 1

    Olay Şöyle Oldu!

    İbrahim Orhun Kaplan
    Günlerden bir gün can...
  • Mevziden Uzak Düşler

    Bilal Can
    İnsanın yalnızlık nedeni Gecenin...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Edebifikir Radyo

Son Yorumlar

  • Midye Karanlığı için tişkirler
  • Yalnızlığın Mabedi için Zeynep
  • Edebifikir Kitap Pusulası: İstanbul için tahattur
  • Edebifikir Kitap Pusulası: İstanbul için Muhammed Furkan
  • Edebifikir Kitap Pusulası: İstanbul için Künhüne vâkıf birisi
  • Geçmiş Zaman Sancısı için İhsanbul
  • Yahyâ’ya Mektup – 4 için körlük
  • Midye Karanlığı için Bilmesendeolur
  • Mutlu Olma Sakın için bu havaya bir attar dükkanı
  • Midye Karanlığı için EdebiFikir

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Türkçe Sözlükleri
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Nefehât

    Celal Kuru
    20.04.2021

  • Bir Kitabın Tahlili: Kuşçubaşı Eşref

    Sizden Gelenler
    19.04.2021

  • Adı Aşk

    EdebiFikir
    18.04.2021

  • Edebifikir Kitap Pusulası: İstanbul

    Muhammed Furkan Kâhya
    16.04.2021

  • Üç İstanbul Tek Devrim

    EdebiFikir
    15.04.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Türkçe Sözlükleri
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Niçin Sevdiniz?
  • Derin Yapılanma
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Devrim
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Genel
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video
  • Yenilgi

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • 4

    Gerçek Kahraman

    By Abdullah Karaca
    ...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...