Ağaç Dergisi, 14 Mart 1936 ile 29 Ağustos 1936 yılları arasında, dönemin İş Bankası Genel Müdürü olan Celal Bayar’ın desteğiyle ve yine İş Bankası’nda memur olan Necip Fazıl Kısakürek tarafından çıkarılmıştır. Necip Fazıl, ilk dergicilik deneyimine bu dergi ile başlar. Üstadın çıkardığı ilk dergi olarak bilinen Ağaç Dergisi, bir nevi Büyük Doğu’nun ve ardından gelecek olan yayın organlarının temellerine doğru atılan ilk adımlardır.
Ağaç Dergisi, Cumhuriyet sonrası oluşan edebî boşluğun süregelen dönemlerinde yayın hayatına girmiştir. Bazı kaynaklara göre, dönemin Türk aydınlarının bir manevî boşluk içinde olduğu dile getirilirken, Ağaç Dergisi, ülkenin başta ruh dünyası olmak üzere, daha çok kültür ve sanat planında Türkiye’nin millî ve manevî meselelerine eğilmiş; edebî, fikrî ve estetik konularıyla devrin öne çıkan isimlerini bir araya getirerek bu boşluğu doldurmaya yönelmiştir.
Dergi, daima Necip Fazıl Kısakürek’in yazısıyla başlar. Kimi zaman sinema yazıları, kimi zaman diğer sanatlar üzerine yazılan yazılar ve gezi izlenim notlarına yer verilse de derginin ekseni tarih, felsefe, şiir ve hikâye üzerine kuruludur. Yazar kadrosu, muhtevası ve getirdiği mesajla devrin sanat, kültür ve edebiyat dünyasında önemli bir yer edinen Ağaç Dergisi, daha sonraki yıllarda aynı görüşü benimseyen yayın organlarının da rehberi olarak kabul edilir.
Dergiye destek veren isimlere bakıldığında, farklı düşüncelere sahip insanların bir arada olması dikkat çekicidir. İşte Necip Fazıl faktörü burada kendisini gösterir. Toplam 17 sayı yayımlanan dergide Bergsoncu fikir yazılarıyla bilinen Mustafa Şekip Tunç, ruhçu-sezgici şiirleriyle ünlenen Ahmet Kutsi Tecer, hikâyeleriyle Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk muhafazakarlığının nostalji motiflerini işlemiş olan Abdülhak Şinasi Hisar gibi isimler yer alır. Bunların yanında dergideki görsellerin çizimlerinin Abidin ve Arif Dino’ya ait olduğu söylenir. Sabahattin Ali, Sabahattin Eyüboğlu, bir defalık da olsa Falih Rıfkı Atay, Muhsin Ertuğrul, dönemin Yedi Meşaleci gençlerinden Ziya Osman Saba, felsefeci Miraç Katırcıoğlu gibi çok farklı zihniyette isimler de derginin sayfalarında yer alırlar. Bu isimlere ek olarak birkaç sayı birkaç hikâye neşreden Sait Faik Abasıyanık ile birlikte Cahit Sıtkı Tarancı, Şerif Hulusi Sayman, Suut Kemal Yetkin, İsmail Galip Arcan, Salih Zeki Aktay ve Selim Tevfik Siber derginin diğer emek verenleridir.
Ağaç dergisi, maddi güçlüklere boyun eğerek 17 sayının sonunda, başta yayını devam eden yazı dizeleri; örneğin Ahmet Hamdi Tanpınar’ın bir hikâyesi, Cevdet Kudret’in bir piyesi, Asaf Halet Çelebi’nin Mevlânâ çevirileri yarım kalmak üzere yayın hayatına son vermiştir.
Adem Suvağcı
Derginin ilk üç sayısını PDF olarak aşağıdan indirebilirsiniz.
Ağaç Dergisi 1. Sayı
Ağaç Dergisi 2. Sayı
Ağaç Dergisi 3. Sayı
Son Yorumlar