Ne okumalı?
Hepimiz bir şeyler okuyoruz, kimi gerekli kimi gereksiz. Her hâlükârda giden bizim vaktimiz oluyor. Ömrümüzün kısalığı düşünülürse gereksiz kitap okumanın gereksizliği ve okunması gereken kitapların biran önce okunmasının önemi daha bir ortaya çıkıyor. Peki bu okunması gereken kitaplar kime ve neye göre belirleniyor? Bu apayrı bir dosya konusu ve sanıyorum herkese göre değişecek bir listenin ortaya çıkacağı da aşikâr. Bütün bunlara rağmen biz kendi listemizi hazırladık. Alan ve kişi okumalarını kapsayan “Edebifikir Kitap Pusulası”
Sosyoloji, yeni Türk edebiyatı, Cumhuriyet dönemi tarihi, tarih, tasavvuf, Namık Kemal, Sezai Karakoç, Nurettin Topçu, Türk düşüncesi vb. önemli konularda kitap pusulaları hazırladık. Şunu da hatırlatmakta fayda ittihaz ediyoruz; bizim anlayışımızda bilgi güç değildir, bilakis bilgi hikmettir.
Kitap pusulalarımız, öncelikle bir zemin oluşturmayı hedeflemektedir. Bu sebeple pusulalar; ilk okunması gerekenden son okunması gerekene doğru 25 kitaptan oluşmaktadır. Hafta boyunca her gün yeni bir dosya yazısı yayımlayacağız. İyi okumalar…
Dosyamızın ilk yazısını Bilal Can hazırladı: Sosyoloji kitap pusulası.
***
Edebifikir Kitap Pusulası: Sosyoloji
Giriş
Sosyolojiyi 18. yüzyılda arayanlar, bu isimle kesinlikle karşılaşamayacaklardır. Bu bilim “sociologue” denilen kişiler tarafından kimi zaman özgürce at koşturulan bir alan olmuştur.
Sosyoloji isim olarak olmasa da varlığını İbni Haldun’un tarihselciliği ile kendini ortaya koymuştur. Tarihsel kökenli bir bilimdir ve bu yüzden sosyoloji tarihten çıkmıştır demek yanıltıcı olmaz. Bakmayın şimdi sosyal bilimcilerin sosyolojinin temelini farklı farklı konulara yaslamasına. Sosyoloji tarihsel kesitleri inceler ve hakikatten öyledir.
Bu bakımdan sosyolojiye İbni Haldun ile başlamak gerekir. İbni Haldun’un tarih ansiklopedisinin giriş kısmı olan Mukaddimesi, sosyoloji için geniş ve özgün veriler sunmaktadır. İbni Haldun bunu Umran İlmi olarak belirtir. Bilimin batıya transferiyle birlikte ismi literatürde olmayan ama kendisi olan sosyolojinin tarihsel serüveni de gelişir. İbni Haldun’un yaklaşımını devam ettiren Vico, Herder ve bilumum düşünür ve araştırmacı Umran ilmini de yayarak tarihe farklı perspektiflerden bakılmasını sağlamıştır. Bu şekilde sosyolojinin gelişimine de katkı sağlamışlardır.
Tüm bunlardan sonra sosyolojinin isim babalığını yapma şansını Auguste Comte elde etmiştir. Geliştirmiş olduğu ve ortaya atmış olduğu bir “evrensel insanlık dini modeli şeklindeki”, “pozitivizm” ile sosyolojinin gelişimine katkı sağlamıştır. Uzun uzadıya anlatmaya gerek yok. Auguste Comte ile sosyoloji Batı endeksli bir hale girmiş ve batı kökenli bir bilim olarak dünyaya sunulmuştur, öyle bilinmiş, duyulmuş, kabullenmiştir. Daha sonra birçok sosyal bilimci yetişmiş ve sosyolojinin gelişimine katkıda bulunmuşlardır. Bunlardan bazılarından bahsedecek olursak: Saint Simon, Spencer, Tönnies, Durkheim, Dahrendorf, Karl Marx, Max Weber, Parsons, Habermas, Pareto, Simmel, Giddens v.s
Ülkemizde de sosyoloji alanında çalışmalar yapılmış ve gereken önem verilmiştir. Ziya Gökalp ile başlayan süreç Durkheimci ekolun yayılmasını sağlamıştır. Prens Sebahattin, Ahmet Cevdet Paşa, Hilmi Ziya Ülken, Cemil Meriç, Emre Kongar, Nilüfer Göle, Doğan Ergün, Şerif Mardin, Behice Boran, Mübeccel Kıray, Ergün Yıldırım, Yasin Aktay gibi sosyologlar ülkemizde öne çıkan sosyologlardan bazılarıdır.
Sosyoloji Kitap Pusulası:
1. Saint Simon İlk Sosyolog İlk Sosyalist – Cemil Meriç
2. Bu Ülke – Cemil Meriç
3. Kısa Fakat Eleştirel Bir Bakış – Anthony Giddens
4. Mukaddime – İbni Haldun
5. Sosyoloji / Kavramlar, Kurumlar, Süreçler, Teoriler – Prof. Dr. Zeki Aslantürk
6. Sosyoloji Sözlüğü – Gordon Marshall
7. Sosyoloji ve Antropoloji – Marcel Mauss
8. Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi – Tom B. Bottomore, Robert Nisbet
9. Sosyolojik Düşünmek – Z. Bauman
10. Sosyoloji – Nurettin Topçu
11. Sosyoloji Notları ve Konferansları – Cemil Meriç
12. Modern Türkiye’nin Doğuşu – Bernard Lewis
13. Oryantalizm – Edward Said
14. Ana Başlıklarıyla Din Sosyolojisi – İhsan Çapcıoğlu, Niyazi Akyüz
15. Türk Sosyolojisine Eleştirel Bir Katkı – Yasin Aktay
16. Çağdaş Sosyoloji Kuramları – Margaret M. Poloma
17. Sosyolojik Yöntemin Kuralları – Emile Durhkeim
18. İslam ve Pozitivizm – Auguste Comte
19. İslam ve Modern İnsanın Çıkmazı – Seyid Hüseyin Nasr
20. Louis Bonaparte’in On Sekiz Brumaire’i – Karl Marx
21. Protestan Ahlakı Kapitalizm Ruhu – Max Weber
22. Ekonomi Politik – Max Weber
23. Aydınlanmanın Diyalektiği – Max Horheimer
24. Sosyal Bilimlerin Mantığı Üzerine – Jürgen Habermes
25. Hapishanenin Doğuşu – Michel Foucalt
“Kitap Pusulası” Dosya Yazıları
Son Yorumlar