Yazılar:
  • Revü Gülütü
  • Bilgi ve Düşünce Faaliyeti
  • Sırrı Fâş Eylemek
  • yekinen
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II
  • Batlamyus ve Bilimsel Gerçekler!
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050

Mantık Atölyesi Ders Notları (8. Hafta)

EdebiFikir  |  19/11/2019  |  Kategori : Edebifikir Haber Ajansı   |  Okunma:2.645

2

Edebifikir-Mantık Atölyesi’nin beşinci dersi, 16 Kasım Cumartesi günü İstanbul Mostar Gençlik Derneği’nde gerçekleştirdi. Sulhi Ceylan bu derste; Yüklemli Kesin Kıyasın Kuralları konusunu işledi.

DERS NOTLARI

Yüklemli Kesin Kıyasın Kuralları

Yüklemli kesin kıyasın 8 kuralı var. Bir kıyasın doğru sonuç vermesi için bu kurallara uygun olması gerekir. Yoksa “Bütün biberler acıdır. Gerçekte acıdır. Öyleyse gerçek biberdir.” gibi hatalı bir kıyasın doğru olduğu hatasına düşülebilir.

1. Kıyas; büyük, orta ve küçük denen terimlerden müteşekkil olmalı. Bu terimlerden biri olmazsa kıyas sonuç vermez. Fazla olursa da sonuç vermez. (Bileşik önermeler hariç!)

“Bütün öğrenciler çalışkandır.
Öğrenciler.”

İki terim olduğu için bu kıyastan sonuç çıkmaz.

“Almanya Fransa’ya bitişiktir;
Fransa İspanya’ya bitişiktir;
Almanya İspanya’ya bitişiktir!”

Burada ise dört terim olduğu için sonuç hatalıdır.

2. Sonuç önermesinde “orta terim” kesinlikle olmamalı.

“Tüm filozoflar düşünürdür;
Hiçbir düşünür câhil değildir;
Hiçbir câhil düşünür değildir!”

“Düşünür” orta terimdir ve sonuçta kullanılması sebebiyle kıyas kurallarına uymaz. Bu sebeple sonuç yanlıştır.

3. “Orta terim” ilk iki önermede tikel olmamalı. Çünkü iki tikel önermeden sonuç çıkmaz.

“Bazı öğrenciler tembeldir.
Âdem de öğrencidir.
O halde, Âdem de tembeldir.”

Bazı öğrencilerin tembel olması Âdem’in de tembel olmasını gerektirmez. Yani iki tikel önermeden sonuç çıkmaz.

4. Sonuç önermesinin terimlerinin kaplamı, ilk iki önermedeki terimlerin kaplamından büyük olamaz. Eğer büyükse kıyas hatalı demektir.

“Her uyanık, fırsatları iyi değerlendirir;
 Bazı politikacılar uyanıktır;
Her politikacı, fırsatları iyi değerlendirir!”

Buradaki sorun ise ikinci önermenin tikel olmasına rağmen sonucun tümel olmasıdır ki bu durumda sonuçtaki “her politikacı” terimi “öncüldeki “bazı politikacılar” teriminin kapsamından büyük olmuştur ve bu sebeple yanlıştır.

5. Sonuç önermesi, ilk iki önermenin nicelik ve niteliğine göre belirlenir. Yani sonuç önermelerin en zayıf olanına bağlıdır. İki önermeden biri olumsuzsa sonuç olumsuz, biri tikelse sonuç tikel çıkar.

“Bazı insanlar canlıdır.
Hiçbir taş canlı değildir.
Bazı insanlar taştır.”

Burada ikinci önerme olumsuz olduğu için sonucun da olumsuz olması gerekirdi. Bu sebeple sonuç önermesi yanlıştır.

6. Eğer ilk iki önerme olumsuzsa sonuç çıkmaz.

Bu gayet açık. Eğer iki önerme de “değildir” ile bitiyorsa buradan bir sonuç çıkmaz. Çünkü olumsuzluk önermeler arasında bir ilişki kurmaya engel olur.

7. Eğer ilk iki önerme tikel ise yine sonuç çıkmaz. Çünkü ortak alan oluşmamış olur.

“Bazı esnaflar ilim adamı değildir.
Bazı insanlar ilim adamıdır.
?”

8. Eğer önermelerin ikisi de olumsuz ise sonuç asla olumsuz olmaz.

“Rüşvetçilik kötü bir davranıştır.
Kötü davranışlar insanlarda nefret uyandırır.
Rüşvet, insanlarda nefret uyandıran bir şey değildir.”

Bu kıyas da ise önermeler olumlu olmasına rağmen sonuç olumsuz verilmiştir ve bu sebeple hatalıdır.

İşte bu sekiz kuralı iyi bilen biri kıyaslarda sorun yaşayamaz.

Burada mantık âlimleri bir formülleştirme yapmış. Çok akılda kalıcı. Önermelere bakarak sonucun ne olması gerektiği şöyle ifade ediliyor:

ÖNCÜLLER SONUÇ
TİKEL + TÜMEL TİKEL
TİKEL+TİKEL SONUÇ ÇIKMAZ
OLUMLU+OLUMLU OLUMLU
OLUMSUZ+OLUMLU OLUMSUZ
OLUMSUZ+OLUMSUZ SONUÇ ÇIKMAZ

Mantık Atölyesi – Ders Notları – (1. Hafta)
Mantık Atölyesi – Ders Notları – (2. Hafta)
Mantık Atölyesi – Ders Notları – (3. Hafta)
Mantık Atölyesi – Ders Notları – (4. Hafta)
Mantık Atölyesi – Ders Notları – (5. Hafta)
Mantık Atölyesi – Ders Notları – (6. Hafta)
Mantık Atölyesi – Ders Notları – (7. Hafta)

Tweet

2 Yorum

  1. konumuz 22.11.2019 19:03:34

    zulmün yaygın olduğu dünyada biz her gün gecikiyoruz.

    Cevapla
  2. konudışı 19.11.2019 12:54:34

    hocam özür dileyerek, taşralılar olarak baklavayı hangi geç kalanın getirdiğini merak ediyoruz

    Cevapla

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

Anlamak

Sonraki Yazı

100 Soruda Kâni Karaca Tarihi

İlgili Yazılar

  • 7

    Edebifikir Oku, Kendi Nefsine Alaycı Bir Tebessüm Bırak

    EdebiFikir
    Neymiş efendim, 2020 bitmiyormuş....
  • 2

    Edebifikir Yazarları ve 2050

    Feyyaz Kandemir
    Bahadır Dadak: Bahadır Dadak’ın...
  • 13

    Yazarlarımızın Sonbahar Halleri

    EdebiFikir
      Bahadır Dadak: Büyük şehirden...
  • 5

    Güzün Boz Bulanık Saçlarını Taramak

    EdebiFikir
    Yine buluştuk. Buluştuk, çünkü...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Son Yorumlar

  • Sırrı Fâş Eylemek için Meclis-i Mebusan
  • Bir Başka Açıdan “Yedinci Gün” için zeynep
  • yekinen için m. fatih
  • Kütüphanemizde duran ama okumadığımız kitaplar bize ne öğretir? – 5 için kütüphanesinden uzak üniversiteli
  • yekinen için Meclis-i Şuara
  • Birilerinin Suyu ve Ateşi Olmak için Nesnâs
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II için Halil Kütahyavi
  • Konuşan Tarih 4 için ihsan
  • Gerçek Kesit için google---
  • Birilerinin Suyu ve Ateşi Olmak için Muhtaç

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Revü Gülütü

    Sizden Gelenler
    16.01.2021

  • Bilgi ve Düşünce Faaliyeti

    Salih Mirzabeyoğlu
    15.01.2021

  • Sırrı Fâş Eylemek

    Sulhi Ceylan
    14.01.2021

  • yekinen

    Feyyaz Kandemir
    13.01.2021

  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II

    Bilal Can
    12.01.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • İletişim
  • Suyum Unum Buğdayım

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • 1

    Kiliseye Batı Romanından Bakmak II

    By Davut Bayraklı
    Davut Bayraklı, kilise baskısı nedeniyle...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...