Yazılar:
  • Revü Gülütü
  • Bilgi ve Düşünce Faaliyeti
  • Sırrı Fâş Eylemek
  • yekinen
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II
  • Batlamyus ve Bilimsel Gerçekler!
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050

Dirilişi Bekleyen Kelimeler: Adalet

Feyza Yapıcı  |  02/09/2014  |  Kategori : Fikir   |  Okunma:5.409

6
KONICA MINOLTA DIGITAL CAMERA

Feyza Yapıcı’dan adalet kavramına derinlikli bir bakış…

***

Kelimeler uçuşuyor zihnimde. Aklım da kelimelerle birlikte uçuyor sanki. Kelimelere; “Sen ne ifade diyorsun? Açıkla bana!” diye soruyor da cevap alamıyor bir türlü.

Böyle zamanlarda etrafımdaki, zihnimdeki her şeye yabancılaştığım düşüncesi ile kavrulurum. Beni ürküten ise etrafımdaki eşhas ve eşyaya olan yabancılaşmamdan ziyade, zihnimdeki yabancılaşma olur. Zihnimde kelimeler uçuşur, kelimeler hecelerine ayrılır, sonra yeniden birleştirilir, yeniden ayırılır, sonra yeniden… Fakat bir sonuca ulaşılamaz. En nihayetinde ise kelimelerin sonuna birer soru işareti koyulur. Kavrayamadığım bir sürü kelime ile oracıkta kalakalırım.

Kelimelere yabancı olmak… Ne tuhaf! İnsanın kendisine yabancılaşması kadar tuhaf… Belki de kelimelere yabancılaşmak, bizzat kendime yabancılaşmaktı.

“Sana durlanmış kelimeler getireceğim
Pörsümüş dünyayı kahreden kelimeler
”

Diyordu İsmet Özel, işte tam da öyle bir durum aslında. Hem “pörsümüş” bir dünya içindeyim hem de “pörsümüş” bir zihnin içinde yaşıyorum. Ve nihayetinde beni kahreden kelimeler ile kalakaldım.

Akabinde diyordu ki Didem Madak;

“kelimelerin mezarlığında gece bekçisiydim
Dirilecekleri günü bekledim”

Cansız kelimeler… Ki bu kelimeler “pörsümüş dünyayı kahreden kelimeler”di. Öyle çoklar ki, asıl yeri kalp olan fakat akla hapsetmeye çalışarak cansız bıraktığımız kelimeler…Zihnimde en fazla evirip çevirdiğim, bir türlü içine tam anlamıyla nüfuz edemediğimi hissettiğim kelime: “Adalet”

Zihnimde kelimeleri bir kule gibi üst üste dizdiğimde temele oturttuğum kelime olur “adalet”. Ve bu temelden başlayarak kelimeleri tekrar kazanma uğraşısı içine girerim.  “Adalet” e nüfuz edebildiğim ölçüde tüm kelimeler ile barışacak, yabancılaşmalarım sona erecek düşüncesi ile hareket ederim.

Şu düşüncedeyim ki; adalet deyince akla ilk olarak “hukuk sistemi”nin gelmesi, adalete olan yabancılaşmanın ilk belirtisi. Hatta pozitivist hukuk öğretileri metafizik bir kavram olması hasebiyle “adalet”i öğretileri dışında tutarlar. Dolayısı ile “adalet”i salt olarak hukuk sistemine atfetmek adalete yapılan en büyük adaletsizlik ve de onu pozitivizme hapsetmek olur.  Ki zaten bunlar değil…  Benim zihnimi ferahlığa kavuşturacak, tatmin edecek olan bu perspektifteki açıklamalar değil. Adaletin insan nezdinde yükselen cevherine ihtiyacı var kalbin. Dolayısı ile bu yazıda ben, adaleti apayrı bir mecrada incelemek istiyorum.

Adalet üzerine düşünmeye başlamak için ilk önce Aliya’ya ve Nurettin Topçu’ya kulak kesilmek gerek. “Adaletin kendisi insanların kalplerinde mevcuttur, aksi durumda adalet yoktur.” diyor Aliya. Ve “Hakiki adalet, ruhi cevher olan merhametin cemiyet içerisinde eşitlikle yapılan tatbikatıdır.” diyor Topçu.

Aslında ikisi de “Kalb”e işaret ediyor. Adaletin yeri kalptedir. Anlaşılan o ki, “adalet” kelimesi zihnimde yankılandıkça bende husule gelen yabancılaşma, donuklaşma bundandı. Bazı kelimeler vardır ki, yerleri akıldan önce kalptir. Ve bu kelimeler kalpte yer etmediği sürece yabancılık hissetmeye de mahkûm oluruz.

Hep şu düşüncede oldum: Erdemler üzerinde konuşacak olursak temele adaleti oturtmak gerekir. Zira onun üzerinde eklenen erdemler ile en yüksek ahlaki duyarlılığa sahip insana ulaşılabilecektir. İslam ahlakının da temel değerinin adalet olduğunu söylersek sanırım yanılmış olmayız. Yasemin Güleç de (Adil davranışlar üzerine çalıştığı doktora tezinde) aynı minvalde şunları söylüyor; “Adaletin üstünde iyilik varsa, iyiliğin üstünde de sevgiye dair erdemlerin olması beklenir. Böylece erdem yoluna girmenin ilk basamağı adil olma çabası ile başlamış olur. Bu sınıflandırmadan adalet erdeminin tüm erdemler içinde daha önemsiz olduğu çıkarılamaz. Aksine, adalet olmazsa daha erdemlere yükselmek mümkün olmayacaktır.”

Evet, adalet üzerine yapılan konuşmalar bizzat insan nezdinde olmalıdır. Fakat bu noktada; “İnsan adaleti kime karşı sağlamalı?  Nasıl sağlamalı?”  soruları dikkat çeker.

İslam âlimleri adaleti 3’e ayırırlar:

-Rabbine karşı adil olmak

-Kendine karşı adil olmak

-Yaratılanlara karşı adil olmak

Bu ayrımları epey irdelemek gerekiyor. O kadar zarif bir adalet anlayışından bahsediyoruz ki irdeledikçe “adalet” tüm güzelliği ile kalbe nüfuz ediyor.

Bizim zihinlerimizde adalet, bir başkasına hakkını teslim etmek, zulm etmemek şeklinde yer etmiştir. Oysa ferdi adalet bağlamında, Tusi’nin cümleleri epey dikkat çekici ve etkileyici. Şunu söylüyor Tusi; “İnsan günah işlemekle kendine zulüm eder. İnsanın Allah’a karşı imkânı ölçüsünde ibadetlerini yerine getirmesi, ferdi adaletin gereğidir.” İnsanın kendisine adil olması bize ne ifade eder? Bir şey ifade eder mi? Sanırım etmez. Çünkü bizim için “adalet” kapsamında değerlendirilen bir husus dahi değildir bu durum.

“Yaratılanlara karşı adil olmayı” inceler isek, yine bizlerce adalet kapsamında mütalaa edilmeyen bir adalet neviden bahsedildiğini görürüz: Tabiata karşı adalet. İslam ahlakında, yaratılış düzeninde bozukluk ve yozlaşmaya sebep olmaktan kaçınılması gerektiği salık verilir. Bundan kaçınmamak adaletsizliktir. Yine aynı minvalde israf, tabiata zulümdür.  Zira israf “haddi aşmak”tır. Oysa bizim yaşadığımız dünya düzenince doğa, dünyanın geleceğini kurtarmak veyahut yaşadığımız mekânın temiz görünmesi gibi gerekçeler ile korunur. Bir yanda adaleti salt insanlar arası ilişkilere hapsetmemiş bir ahlak bir yanda ise pragmatist bir düzen…

Zemahşeri’nin, işaret ettiği husus ise bambaşka bir etkileyiciliktedir. Sevgide dengesizliğin bir adaletsizlik olduğuna hususuna dikkatlerimizi çekiyor Zemahşeri.  Allah’tan başka varlıkları Allah’ı sever gibi sevmenin adaletsizlik olduğuna işaret ediyor. “Adalet” kelimesine böyle bir noktadan temas etmek, çoğumuzun adalet tasavvuruna(!) epey yabancı olsa gerek. Adaletin bu denli hassas bir kelime olduğunu daha evvel hiç düşündünüz mü? Öyle bir ahlaktan bahsediyoruz ki insana kalbindeki “sevgi”de dahi adaleti gözetmesini salık veriyor. Ve bunun üzerine insanı muhakemeye davet ediyor. Adalet bundan fazla başka nasıl sirayet edebilir ki insan kalbine?

Adalet, içimde bir yerlerde dirilmeyi bekleyen kelimelerin başında geliyor benim için. Onun dirilişi diğer kelimelerin de dirilişini kolaylaştıracak biliyorum.

Ve bugün daha fazla emin oldum: Bu dünya düzenine ne kadar yabancı kalır isem içimdeki adalet o denli çabuk dirilecek.

 

 

 

Tweet

6 Yorum

  1. Ahmed 08.09.2014 18:39:03

    Önemli ve üstünde durulması gereken bir konu adalet konusu. Güzel bir şekilde de anlatılmış yazıda. Adaleti sadece hukuk sistemi içinde düşünmemek gerekiyor. Herkesin adil olması gerektiğini çıkarttım yazıdan. Teşekkürler.

    Cevapla
  2. yunus 06.09.2014 12:16:02

    Tusi; “İnsan günah işlemekle kendine zulüm eder.”

    Hıhı siz iktibas edince daha iyi anlıyoruz feyza hanım. kalbimize nakşoluyor.

    Cevapla
  3. gece 03.09.2014 00:07:16

    Adalet kavramını hiç böyle bilmezdik.Güzel bir yazı olmuş teşekkürler.İrfan ve hikmeti de irdeleyen bir yazı da yazarsanız seviniriz doğrusu

    Cevapla
  4. receb tayyib erdoğan 02.09.2014 23:49:32

    Yakında adalet bakanlığını kapatmayı düşünüyorum.Zaman zaman ‘batsın sizin adaletiniz’ diyerek alt yapı oluşturuyorum.Yeni kuracağımız adalet kurumu adalete de adaletle yaklaşacak bir nesil olsun istiyorum.Sahi ‘Kelimeler Ülkesi’nden’ ne haber var.En son okuduğumda seçim arefesiydi.

    Cevapla
  5. süttençıkmışakkaşık 02.09.2014 21:03:34

    evet, kavramlar, olgular ya da muteber olan fakat aslında pek anlaşılamayan(yanlış anlaşılan) konu başlıklarıyla iyi bir dizi olabilir… devamı gelsin. Feyza hanımı tebrik ediyorum.

    Cevapla
  6. gökkuşağını tiye almayan porsuk 02.09.2014 19:00:22

    dirilişi bekleyen kelimeler yazı dizisi olarak devam etsin. 2. kelime de “simsar” olsun.

    Cevapla

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

Bunları da Sakla Raşit

Sonraki Yazı

Gıybet’üt-Tevârih

İlgili Yazılar

  • Bilgi ve Düşünce Faaliyeti

    Salih Mirzabeyoğlu
    Bilgi ve Düşünce Faaliyeti Bilgi,...
  • 1

    Anlatının Büyüsü ya da Kurmaca Dünyaların Gerçeklikleri

    Mehmet Erikli
    Söze, anlatının insan için ne ifade...
  • Vicdan Nedir?

    EdebiFikir
    Vicdan Eğer bir eylemin ahlâkî...
  • Erdem Nedir?

    EdebiFikir
    ERDEM (yun. arete; lat. virtus; fr. vertu;...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Son Yorumlar

  • Sırrı Fâş Eylemek için Meclis-i Mebusan
  • Bir Başka Açıdan “Yedinci Gün” için zeynep
  • yekinen için m. fatih
  • Kütüphanemizde duran ama okumadığımız kitaplar bize ne öğretir? – 5 için kütüphanesinden uzak üniversiteli
  • yekinen için Meclis-i Şuara
  • Birilerinin Suyu ve Ateşi Olmak için Nesnâs
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II için Halil Kütahyavi
  • Konuşan Tarih 4 için ihsan
  • Gerçek Kesit için google---
  • Birilerinin Suyu ve Ateşi Olmak için Muhtaç

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Revü Gülütü

    Sizden Gelenler
    16.01.2021

  • Bilgi ve Düşünce Faaliyeti

    Salih Mirzabeyoğlu
    15.01.2021

  • Sırrı Fâş Eylemek

    Sulhi Ceylan
    14.01.2021

  • yekinen

    Feyyaz Kandemir
    13.01.2021

  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II

    Bilal Can
    12.01.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • İletişim
  • Suyum Unum Buğdayım

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • 2

    bıçağın üstünlüğü

    By Bilal Can
    beni bu oyundan dışarı atın çok...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...