Yazılar:
  • Devrim
  • Düşün Düşüşü
  • Kültürün İktidarı Şiirin Piyasası
  • Radyo Dersleri: Hikem-i Atâiyye Şerhi
  • Aşkar’ın 57. Sayısı Çıktı
  • Edebifikir Radyo
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim

Allah ve Âlem

EdebiFikir  |  09/05/2020  |  Kategori : Hikmet   |  Okunma:1.730

“Allah’ın bilmesi, yaratması demektir.”

Allah her şeyi tümel ve tikel olarak bilir. O’nun bilgisi âlemi yaratmasının ilkesidir. Hz. Peygamber “Allah’ın zatı üzerinde düşünmeyin, O’nun nimetleri üzerinde düşünün” buyurdu. “Allah’ın nimetlerini saymaya kalksanız, bitiremezsiniz.” Bu nedenle “sayan” Allah’tır zaten! İnsan ise temel ilkeleri itibarıyla nimetleri tasnif ederek Allah ile irtibatının farkına varır.

Her varlık için en büyük nimet, varlık nimetidir. Allah bir şeye varlıktan daha büyük ve kıymetli bir ihsanda bulunmadı. Bu nedenle marifetin en büyüğü varlık nimetini ve onun Allah’tan olduğunu bilmek iken günahların ve gafletin en büyüğü ise bu nimetten gafil kalarak varlığı kendinden bilmektir. İslam düşünürleri farklı alanlarda en çok, Allah’tan bilmek meselesi üzerinde durdular, ahlak ve dindarlık anlayışını bu ilke üzerine kurdular. Bütün Müslüman düşünürler insan için mümkün veya hâdis, yani zaman içinde yaratılmış varlık tabirini kullandıklarında sadece ontolojik bir hakikatten söz etmediklerini biliyorlardı. Bu ontolojik hakikat üzerine kurulu bir ahlak ve din anlayışı vardı ve onlar en az ilki kadar bunun üzerinde de durdular. İnsan mümkün ve hâdis bir varlık ise bunun ahlaki karşılığı yeryüzündeki varlığına “geçici” bir varlık olarak bakmaktır. İnsan için yeryüzü, var olduğu mekânlardan birisidir ve başka bir zaman başka bir yerde var olacaktır. Öte yandan insanın varlığının kendinden olmaması, her türlü kibri ve büyüklük arzusunu ortadan kaldırır. Çünkü varlığı kendinden olmayan bir şey, varlığa ilave hangi niteliğiyle övünebilir? Soruyu şöyle de sorabiliriz: Varlık kapsamı dışında kalan ne olabilir ki insan “ben yaptım” diye övünebilsin?

Müslüman ahlak teorisyenleri meselenin gayet farkında olarak, varlığın insandan veya mümkünden olmamasını ahlaki hayatın istikametini belirleyen bir unsur olarak değerlendirdiler. Bu irtibat mümkün âlemin Allah’a bağlı olarak düşünülmesi demektir. Allah’a bağlanmayan âlem ve insanın varacağı yer, sadece hiçliktir: Peki hiçten ne çıkar? Hiç! Sûfi muhakkiklere göre bütün ilimlerin ve disiplinlerin esası olan metafiziğin meselesi Allah-âlem irtibatıdır. Bunun sebebi Allah’ın varlığını bir ilke olarak kabul ettikten sonra düşüncenin zorunlu olarak bu irtibat üzerinde duracak olmasıdır. Metafizikçiler -sûfi olanlar, kısmen de kelamcılar- Allah’ın varlığını bir sorun olarak tartışmayı reddetmişlerdir. Çünkü varlık şuuruna sahip iken Allah’ın varlığını tartışmak veya onu ispata çalışmak totolojidir. Totoloji ise düşüncenin kaçınmak zorunda olduğu bir zihni tembelliktir: düşüncenin durgunluk hali! Allah’ın varlığını, düşüncenin kendisinde biteceği bir yer olarak görmek yerine, düşüncenin başlama noktası olarak kabul etmek çok önemli bir değişimi ifade eder. Artık düşünce bir ilke üzerinden hareket ederek âlemi ve tabiatı yorumlayacak, Allah-âlem irtibatı üzerinde odaklanacaktır. Hâlbuki akılcı-felsefi metafizik gelenekte Allah’ın varlığı düşüncenin bir maksadı olarak kabul edilmişti. Sûfi metafizikçiler Allah’ın varlığını “ilke” olarak kabul edince, dikkati Allah-âlem irtibatına çevirdiler. Bu yaklaşımla düşünce esas konuya odaklanacak, âlemi bir delil ve ayna olarak yorumlayacak, insan hayatını ise bu yorumun merkezine yerleştirecekti. Âlem Allah’a bir delil ve O’nun kemalinin bir aynasıdır. Bu bahiste ilahi isimler, bu irtibatın sebebidir. O zaman yapılması gereken şey, ilahi isimlerden bu bilgiyi çıkartmak, bu irtibatı izah etmektir. Her isim Allah ile âlem irtibatının bir yönüne işaret ederken bu irtibatın başlama noktası bilgidir. O zaman biz de bilgiyle başlayalım.

“Allah” her şeyi tümel ve tikel olarak bilir: O’nun bilgisi âlemi yaratmasının ilkesidir.”

Ekrem Demirli
Kaynak: Allah’ı İsimleriyle Bilmek, Ekrem Demirli, Sabah Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2017, Sayfa: 83-83.
Tweet

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

Lambada Titreyen Alev Trip Atıyor

Sonraki Yazı

Klasik Şiirimizden Mısra Seçkisi III

İlgili Yazılar

  • Şeyh Muhyiddin İbn Arabî’nin Durumu Konusunda Vakî Olan İhtilaf Hakkında

    EdebiFikir
    Onuncu Bahis Bu bahsi, dört mesele...
  • Vehim Gücü

    EdebiFikir
    Hakk’ın hatta âlemdeki her bir...
  • 1

    İbn Sina’nın Zikre Teşvik Risalesi

    EdebiFikir
    Bismillâhirrahmânirrahîm Her kim...
  • Fahreddin Râzî’nin Vasiyeti

    EdebiFikir
    Fahreddin Râzî (543-544/1149-1150 Reyy...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Edebifikir Radyo

Son Yorumlar

  • Devrim için Tatar Ramazan
  • Rüzgâra Tutulmuş Günler – 35 için Mesti bezm-i elest
  • Edebifikir Radyo için okur
  • Edebifikir Radyo için nagehan
  • Edebifikir Radyo için nagehan
  • Edebifikir Radyo için nagehan
  • Edebifikir Radyo için .
  • Edebifikir Radyo için Ayşen
  • Edebifikir Radyo için nagehan
  • Edebifikir Radyo için nagehan

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Devrim

    Mehmet Raşit Küçükkürtül
    27.01.2021

  • Düşün Düşüşü

    Mehmet Emir
    26.01.2021

  • Kültürün İktidarı Şiirin Piyasası

    Ali Sözer
    25.01.2021

  • Radyo Dersleri: Hikem-i Atâiyye Şerhi

    Sulhi Ceylan
    23.01.2021

  • Aşkar’ın 57. Sayısı Çıktı

    EdebiFikir
    23.01.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • İletişim
  • Suyum Unum Buğdayım

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Devrim
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • 12

    Yalnızlık Nereye Düşer?

    By EdebiFikir
    Edip Cansever, bir şiirinde “Yalnızlık...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...