Yazılar:
  • Distopyadan Ütopyaya
  • Kahraman Öldüğünde
  • Zihniyet ve Din
  • Eski Bir Dosttan Gelen Mektup
  • Kısa Bir Anın Fotoğrafı Yahut Modern Babil Efsanesi
  • Mezar Saati
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sokağın Nabzı
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Devrim
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sâdî Şirâzî
    • Sezai Karakoç
    • Sözlük
    • Vasiyetim
    • Yenilgi
    • 2119
    • 2050
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sokağın Nabzı
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Devrim
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sâdî Şirâzî
    • Sezai Karakoç
    • Sözlük
    • Vasiyetim
    • Yenilgi
    • 2119
    • 2050

Allah ve Âlem

EdebiFikir  |  09/05/2020  |  Kategori : Hikmet   |  Okunma:

“Allah’ın bilmesi, yaratması demektir.”

Allah her şeyi tümel ve tikel olarak bilir. O’nun bilgisi âlemi yaratmasının ilkesidir. Hz. Peygamber “Allah’ın zatı üzerinde düşünmeyin, O’nun nimetleri üzerinde düşünün” buyurdu. “Allah’ın nimetlerini saymaya kalksanız, bitiremezsiniz.” Bu nedenle “sayan” Allah’tır zaten! İnsan ise temel ilkeleri itibarıyla nimetleri tasnif ederek Allah ile irtibatının farkına varır.

Her varlık için en büyük nimet, varlık nimetidir. Allah bir şeye varlıktan daha büyük ve kıymetli bir ihsanda bulunmadı. Bu nedenle marifetin en büyüğü varlık nimetini ve onun Allah’tan olduğunu bilmek iken günahların ve gafletin en büyüğü ise bu nimetten gafil kalarak varlığı kendinden bilmektir. İslam düşünürleri farklı alanlarda en çok, Allah’tan bilmek meselesi üzerinde durdular, ahlak ve dindarlık anlayışını bu ilke üzerine kurdular. Bütün Müslüman düşünürler insan için mümkün veya hâdis, yani zaman içinde yaratılmış varlık tabirini kullandıklarında sadece ontolojik bir hakikatten söz etmediklerini biliyorlardı. Bu ontolojik hakikat üzerine kurulu bir ahlak ve din anlayışı vardı ve onlar en az ilki kadar bunun üzerinde de durdular. İnsan mümkün ve hâdis bir varlık ise bunun ahlaki karşılığı yeryüzündeki varlığına “geçici” bir varlık olarak bakmaktır. İnsan için yeryüzü, var olduğu mekânlardan birisidir ve başka bir zaman başka bir yerde var olacaktır. Öte yandan insanın varlığının kendinden olmaması, her türlü kibri ve büyüklük arzusunu ortadan kaldırır. Çünkü varlığı kendinden olmayan bir şey, varlığa ilave hangi niteliğiyle övünebilir? Soruyu şöyle de sorabiliriz: Varlık kapsamı dışında kalan ne olabilir ki insan “ben yaptım” diye övünebilsin?

Müslüman ahlak teorisyenleri meselenin gayet farkında olarak, varlığın insandan veya mümkünden olmamasını ahlaki hayatın istikametini belirleyen bir unsur olarak değerlendirdiler. Bu irtibat mümkün âlemin Allah’a bağlı olarak düşünülmesi demektir. Allah’a bağlanmayan âlem ve insanın varacağı yer, sadece hiçliktir: Peki hiçten ne çıkar? Hiç! Sûfi muhakkiklere göre bütün ilimlerin ve disiplinlerin esası olan metafiziğin meselesi Allah-âlem irtibatıdır. Bunun sebebi Allah’ın varlığını bir ilke olarak kabul ettikten sonra düşüncenin zorunlu olarak bu irtibat üzerinde duracak olmasıdır. Metafizikçiler -sûfi olanlar, kısmen de kelamcılar- Allah’ın varlığını bir sorun olarak tartışmayı reddetmişlerdir. Çünkü varlık şuuruna sahip iken Allah’ın varlığını tartışmak veya onu ispata çalışmak totolojidir. Totoloji ise düşüncenin kaçınmak zorunda olduğu bir zihni tembelliktir: düşüncenin durgunluk hali! Allah’ın varlığını, düşüncenin kendisinde biteceği bir yer olarak görmek yerine, düşüncenin başlama noktası olarak kabul etmek çok önemli bir değişimi ifade eder. Artık düşünce bir ilke üzerinden hareket ederek âlemi ve tabiatı yorumlayacak, Allah-âlem irtibatı üzerinde odaklanacaktır. Hâlbuki akılcı-felsefi metafizik gelenekte Allah’ın varlığı düşüncenin bir maksadı olarak kabul edilmişti. Sûfi metafizikçiler Allah’ın varlığını “ilke” olarak kabul edince, dikkati Allah-âlem irtibatına çevirdiler. Bu yaklaşımla düşünce esas konuya odaklanacak, âlemi bir delil ve ayna olarak yorumlayacak, insan hayatını ise bu yorumun merkezine yerleştirecekti. Âlem Allah’a bir delil ve O’nun kemalinin bir aynasıdır. Bu bahiste ilahi isimler, bu irtibatın sebebidir. O zaman yapılması gereken şey, ilahi isimlerden bu bilgiyi çıkartmak, bu irtibatı izah etmektir. Her isim Allah ile âlem irtibatının bir yönüne işaret ederken bu irtibatın başlama noktası bilgidir. O zaman biz de bilgiyle başlayalım.

“Allah” her şeyi tümel ve tikel olarak bilir: O’nun bilgisi âlemi yaratmasının ilkesidir.”

Ekrem Demirli
Kaynak: Allah’ı İsimleriyle Bilmek, Ekrem Demirli, Sabah Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2017, Sayfa: 83-83.
Tweet

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

Lambada Titreyen Alev Trip Atıyor

Sonraki Yazı

Klasik Şiirimizden Mısra Seçkisi III

İlgili Yazılar

  • 2

    Perdeli Hayatlar

    Sulhi Ceylan
    Kelime manası perde ve örtü demek...
  • 1

    Dünya Sevmeğe Sebep Olanlar

    EdebiFikir
    Türklerin İslâmiyet’i kabul edip...
  • Şeyh Muhyiddin İbn Arabî’nin Durumu Konusunda Vakî Olan İhtilaf Hakkında

    EdebiFikir
    Onuncu Bahis Bu bahsi, dört mesele...
  • Vehim Gücü

    EdebiFikir
    Hakk’ın hatta âlemdeki her bir...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Son Yorumlar

  • Kahraman Öldüğünde için hasna para
  • Kahraman Öldüğünde için H. G.
  • Mezar Saati için A.
  • Örümcek Adamın Bundan Haberi Var mı? için Padavra
  • Kısa Bir Anın Fotoğrafı Yahut Modern Babil Efsanesi için can
  • Eski Bir Dosttan Gelen Mektup için A.b
  • Eski Bir Dosttan Gelen Mektup için #TTB
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi VII için Tahir Tarık
  • Kısa Bir Anın Fotoğrafı Yahut Modern Babil Efsanesi için KöstekliSaatKösteği
  • ben bugün düşüyorum için Derya

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. İbrahim Orhun Kaplan
  11. Mehmet Emir
  12. Mehmet Erikli
  13. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  14. Mücahit Emin Türk
  15. Muhammed Furkan Kâhya
  16. Muhammet Emin Oyar
  17. Ömer Ertürk
  18. Ömer Can Coşkun
  19. Şadiye Sare Kaplan
  20. Sizden Gelenler
  21. Süleyman Mete
  22. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Distopyadan Ütopyaya

    Cüneyt Dal
    01.07.2022

  • Kahraman Öldüğünde

    Sizden Gelenler
    30.06.2022

  • Zihniyet ve Din

    EdebiFikir
    29.06.2022

  • Eski Bir Dosttan Gelen Mektup

    Tahir Tarık Balıkçı
    28.06.2022

  • Kısa Bir Anın Fotoğrafı Yahut Modern Babil Efsanesi

    Mehmet Erikli
    27.06.2022

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Devrim
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Genel
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sâdî Şirâzî
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sokağın Nabzı
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video
  • Yenilgi

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • 3

    Yetim Namazı

    By Muhammet Emin Oyar
    Muhammet Emin Oyar, minimal öykülerine...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...