Yazılar:
  • Revü Gülütü
  • Bilgi ve Düşünce Faaliyeti
  • Sırrı Fâş Eylemek
  • yekinen
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II
  • Batlamyus ve Bilimsel Gerçekler!
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050

Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri

Davut Bayraklı  |  20/06/2014  |  Kategori : Kitap   |  Okunma:7.297

6

Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri, Derin Tarih Dergisi, Haziran 2014

Giritli dünyaca ünlü yazar Nikos Kazancakis 1883 yılında, Osmanlı Devleti sınırları içinde bulunan ve Girit’in dört önemli merkezinden birisi olan Kandiye’de dünyaya gelmişti. 1906 yılında “Yılan ve Zambak” isimli şiir kitabı, 1927 yılında “Gezerken” ve “Çileci” isimli denemeleri yayınlanmış, 1928 yılında iki, 1953 yılında da bir oyunu okuyucusuyla buluşmuştu. Ancak tüm bu yazı macerası içinde onu başköşeye taşıyan eser 1946 yılında yayınlanan “Zorba” isimli romanı oldu. Kazancakis “Zorba” ile dünya çapında bir üne de kavuşmuştu.

1954 yılında yayınlanan “Günaha Son Çağrı” isimli romanıyla yazı hayatında hiç ummadığı bir gelişme yaşadı Kazancakis. Hz. İsa’nın hayatını konu edindiği roman yayınlanınca Katolik Kilisesi’nin en sert eleştirilerine hedef olan yazar dönemin papası tarafından aforoz edilmişti. Bu aforozun ana sebebi ise romanında “gülen, ağlayan, zaman zaman çaresiz kalan, âşık olan, bir kadına ilgi duyan ve onunla evlenen” bir Hz. İsa karakteri oluşturmasıydı. Yani Kazancakis, Katolik Kilisesi’nin arzuladığı ve istediği “Tanrı İsa” yerine “İnsan İsa” portresi çizmişti. İşte bu karakter de onun kiliseden atılmasına, dinden çıkartılmasına neden olmuştu.

Aslında yazımızın ana konusu ne Nikos Kazancakis, ne onun “Günaha Son Çağrı” isimli romanı, ne de Kazancakis’in romanından dolayı başına gelenler. Bizim size tanıtmak istediğimiz kitap, Derin Tarih dergisinin Haziran’da yayınlanan 27. sayısıyla birlikte okurlarına hediye ettiği “Cemal Granda; Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri” isimli eserdir. Kazancakis’in eserinden dolayı yaşadıkları Cemal Granda’nın başına gelmemiş olsa da, bu kitabın tanıtımını yapmayı düşündüğümde aklıma ilk olarak Kazancakis ve onun romanı gelmişti. Bizim de zihnen iki eser arasında kurduğumuz bağ, Kazancakis’e kilisenin tepki vermesindeki nedenle birbirine benzemesi. Granda, not aldığı hatıralarında çizdiği Mustafa Kemal Paşa portresiyle, resmî ideolojinin oluşturmaya çalıştığı Atatürk portresinin dışına çıkmış oluyordu. Bu hatıralarda üzülen, sevinen, emrinde çalışan hizmetkârlara bağırıp çağıran, bazı zamanlarda sinirlenerek hakaret cümleleri de kullanan bir Mustafa Kemal Paşa anlatılıyordu. Oysa resmî ideolojinin oluşturmaya çalıştığı Atatürk imajı, daha çok “Ulu, Yüce” gibi vasıflarla tanımlanıyordu. Yani Granda, ama bilerek ama bilmeyerek, hatıraları aracılığıyla bu imaja zarar veriyordu.

Granda, 11 yıl boyunca Atatürk’ün uşaklığını yapmış, bu zaman zarfında da hem Çankaya Köşkü’nün hem de Dolmabahçe Sarayı’nın en mahrem olaylarına şahitlik etmişti. Ancak zamanında, bu özel mekânlarda görev alan onun gibi birçok kimsenin gördüğü, şahit olduğu olayları yazması, hatıralarını kaleme alması yasaktı. Bu nedenle Cemal Granda da görevinden ayrıldıktan sonra hatıralarını küçük notlar şeklinde tutmuş ve daha sonra bu notlar bir kitap hâline getirilmiş. İşte bu yasak yüzünden kitabın belli bölümleri, ilk baskısı yapıldığında sansürlenmiş. Derin Tarih dergisi de bu eseri okurlarına hediye ederken kitabı kapağında “Sansürsüz Tam Metin” ifadelerine yer vermiş. 224 sayfalık oldukça hacimli eser, içerik olarak da gayet dolu.

Eserde en çok göze çarpan nokta Çankaya Köşkü’nde ve Dolmabahçe Sarayı’nda kurulan ziyafet sofraları. Bu sofralar akşam başlıyor ve sabahın ilk ışıklarına kadar devam ediyormuş. Genelde de sofraya davetli olan konuk sayısı yirmiyi geçiyormuş. Bu sofralarda sabaha kadar sohbetler ediliyor, bilimsel meseleler konuşuluyor ve içkiler içiliyormuş. Devlet meseleleri de genelde bu sofrada konuşulup karara bağlanıyormuş.

Zaman zaman Mustafa Kemal Paşa’nın yalnız kalmak ve halkın arasına karışmak için gizlice saraydan kaçtığını da anlatıyor. Paşa’nın tiyatroya ve sinemaya ilgisini de anlatan Granda, bu konuda şahit olduğu bazı anekdotları da naklediyor. Muhsin Ertuğrul’la Mustafa kemal arasındaki iddialaşma, Berber Yaşar’ın önce kovulması, bir yıl sonra tekrar saraya alınıp yeniden Mustafa kemal Paşa’nın berberliğine getirilmesi hikâyeleri de ilginç detaylarla dolu.

Granda, sinirlendiği zamanlarda arka arkaya kahve sigara içtiğini söylediği Paşa’nın yurtiçi gezilerinden arta kalan tüm zamanının bu sofralarda geçtiğini de ekliyor. Sofrasında kimlerin olduğunu bazen isim isim bazen de unvanlarıyla anlatıyor, arada da kendi şahsî görüşlerini yazıyor.

Mustafa kemal Paşa’nın Fenerbahçe Spor Kulübüne yardım yaptığını da yine Granda’nın hatıralarından öğreniyoruz. Kitaptaki ilginç bilgilerden birisi de Mustafa Kemal Paşa ile İsmet İnönü arasında geçen bazı diyaloglar. Cemal Granda’nın anlattıklarına bakılırsa Reisicumhur ve Başbakan gayet iyi anlaşan, aralarında en küçük sorun olmayan iki samimi silah arkadaşı imiş.

Netice olarak bizim gayet beğendiğimiz bu eser, sansüre uğramadan basılmanın da avantajıyla tam okunulacak bir kitap hüviyetinde. Yakın tarihin üzerindeki sis bulutlarını dağıtmayacak belki, ama hiç kuşkusuz Köşk ve Saray içinde yaşanan ve bilmediğimiz bazı tartışmaların, şakaların, münakaşaların önümüze serilmesine zemin ve imkân hazırlayacaktır.

Davut Bayraklı 

Tweet

6 Yorum

  1. Metin ALTINSOY 22.11.2019 19:43:15

    temin etmekte yardımcı olabilirimisiniz?

    Cevapla
  2. Ahmed 06.10.2014 17:54:56

    Bu eseri nereden temin edebiliriz? Derin Tarih’ten olanı.

    Cevapla
  3. cemal granda 23.06.2014 00:37:34

    Sayin okurlar, lutfen kitabimi okuyun. Hatta Dr. Riza Nur Beyin hatirati ile beraber okuyun ki yumrugunuz buyusun!

    Cevapla
  4. Damla Pamir Hocaefendi 20.06.2014 17:40:00

    Geçinmekte de zorluk yaşıyorum. Bu konuda kim yardımcı olabilir? Evlere gündeliğe gidebilirim, çocuklarınıza deneysel şiir dersi verebilirim…

    Cevapla
  5. Davut Bayraklı 20.06.2014 16:51:50

    Damla Hanım, bu konularda okurlarımıza Sulhi Ceylan yardımcı oluyor. Lütfen kendisine müracaat ediniz.
    Hayırlı günler.

    Cevapla
  6. Damla Pamir Hocaefendi 20.06.2014 16:41:41

    Davut bey, dergiyi alacak param yok, kitabı bana hediye eder misiniz?

    Cevapla

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

Çakırdiken

Sonraki Yazı

Gül

İlgili Yazılar

  • 1

    Konuşan Tarih 4

    Davut Bayraklı
    Yazarımız Davut Bayraklı'nın yeni...
  • 1

    Küreselleştikçe Batılılaşan Dünya

    EdebiFikir
    Künye: Küreselleştikçe...
  • Rahime’nin Yüz Görümlüğüne Ağıt

    EdebiFikir
    Bahadır Dadak’ın “Rahime’nin...
  • 4

    Kitap ile E-kitap Arasındaki Farklar

    EdebiFikir
    1. Kitabın bir bedeni vardır ve bu...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Son Yorumlar

  • Sırrı Fâş Eylemek için Nagehan
  • Revü Gülütü için Nesnâs
  • Revü Gülütü için Yarı donuk hevesimi ellerine veriyorum
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II için Kardeş
  • Sırrı Fâş Eylemek için Meclis-i Mebusan
  • Bir Başka Açıdan “Yedinci Gün” için zeynep
  • yekinen için m. fatih
  • Kütüphanemizde duran ama okumadığımız kitaplar bize ne öğretir? – 5 için kütüphanesinden uzak üniversiteli
  • yekinen için Meclis-i Şuara
  • Birilerinin Suyu ve Ateşi Olmak için Nesnâs

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Revü Gülütü

    Sizden Gelenler
    16.01.2021

  • Bilgi ve Düşünce Faaliyeti

    Salih Mirzabeyoğlu
    15.01.2021

  • Sırrı Fâş Eylemek

    Sulhi Ceylan
    14.01.2021

  • yekinen

    Feyyaz Kandemir
    13.01.2021

  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II

    Bilal Can
    12.01.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • İletişim
  • Suyum Unum Buğdayım

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • Bilimsel Devrimlerin Yapısı

    By Sizden Gelenler
    Amerikalı bilim tarihçisi ve yazar...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...