Tarihçi Zinkeisen’in 19. yy’da kaleme aldığı Osmanlı İmparatorluğu tarihi Erhan Afyoncu editörlüğünde Türkçeye çevrildi. Çeviri 6 yılda pek çok kişinin emeği ile sonuca ulaştı.
***
Osmanlı tarihi hakkında klasik hâle gelen ve en önemli araştırmalardan biri 20 yıldan fazla bir sürede Batı kütüphane ve arşivlerindeki çalışmalar sonucunda ortaya çıkan Johann Wilhelm Zinkeisen’in Osmanlı İmparatorluğu Tarihi’dir. Osmanlı İmparatorluğu’nun özellikle Avrupa ile ilişkileri açısından en önemli eserdir. Zaten Osmanlı tarihinin en büyük kısmının Avrupa ile ilişkilerden ibaret olduğu dikkate alınırsa en önemli Osmanlı tarihlerinden biri olduğu rahatça anlaşılır.
19. yüzyılda yaşamış Avusturyalı tarihçi Zinkeisen, 7 ciltlik Osmanlı İmparatorluğu tarihinin yazarı. Ömrünün büyük bir kısmını bu araştırma için geçiriyor. Bunu Türkçe bilmeden yapıyor üstelik. Eserini oluştururken sadece Avrupa arşivleri ve kaynaklarını kullanıyor. İspanyolca, Fransızca, Grekçe, Latince, İtalyanca ve Almanca olmak üzere 6 dilde alıntılar yapıyor; Gotik Almanca ile 20 yılını vererek Osmanlı tarihi yazıyor.
Hammer’den farklı olarak Zinkeisen’in eserini orjinal ve değerli kılan nokta, olaylarla çağdaş Batı kaynaklarını ayrıntılı biçimde kullanmasıdır. Zinkeisen, yayınlanmış belge kolleksiyonlarını ve çağdaş kronikleri kullanır.
İlber Ortaylı, Zinkeisen için, “60 yıllık ömrüne Osmanlı tarihçiliğinin en önemli eserini sığdırmış bir yazardır. Üstelik onu diğer tarihçilere üstün kılan bir tarafı var; Batı dünyasını bütün ikincil kaynaklardan ve de geniş ölçüde Viyana, Venedik ve diğer ülke arşivlerini çıkararak tarıyor. İşte bu, 19. yüzyılın ortasında yazılan bir Osmanlı tarihine çok büyük bir değer kazandırmaktadır.” diyor.
Halil İnalcık ise Zinkeisen’in Ham-mer’den daha iyi bir tarihçi olduğunu söylüyor. Fakat Zinkeisen’in Osmanlı İmparatorluğu tarihi Türk tarihçilerin faydalandığı bir eser değildi, çünkü Türkçe’ye aktarılmamıştı. Zinkeisen’in Osmanlı İmparatorluğu tarihi şimdi Türkçe’de. Erhan Afyoncu’nun girişimleriyle Yeditepe Yayınları tarafından basıldı.
Zinkeisen, 1803’te doğmuş, çok genç yaşta doktora derecesini almış ve 1831’de üniversitede yer alamadığı için Privat-Doçent dediğimiz bir Alman akademik rütbesiyle ekmeğini kazanmak durumunda kalmıştır. Kazanmak durumunda kalmıştır diyoruz çünkü Privat-Doçente maaş verilmez. O takdirde gazetecilik yapmıştır. Eski dönemin gazetecilerini de göz önüne getiriniz. Toynbee bile gazeteciydi. Her halde bugünkülerle kıyaslanamayacak insanlar ve Zinkeisen bu arada da bu muazzam bu eseri meydana getirmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihi Heerens ve Ukerts koleksiyonu yayınları arasından çıkmıştır ve 1841 tarihinde tamamlanmıştır.
Son Yorumlar