Yazılar:
  • Radyo Dersleri: Hikem-i Atâiyye Şerhi
  • Aşkar’ın 57. Sayısı Çıktı
  • Edebifikir Radyo
  • Kendini Kandırmak Yahut Bir Şehrin Uyandırdıkları
  • Hitler’in Sahte Günlükleri
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi III
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050

Dünyanın En Güzel Arabistanı

Arif Akbaş  |  12/12/2014  |  Kategori : Kitap   |  Okunma:10.124

1
dunyanin en guzel arabistani

Dünyanın en güzel Arabistanı, Turgut Uyar’ın hayalinde kurduğu dünyaya verdiği addır. Bu dünyanın merkezinde belli bazı imajlar, istiareler, semboller ve mitler vardır. Orhan Koçak, ‘Bahisleri Yükseltmek: Turgut Uyar Şiirinde Kendini Yaratma Deneyimi’ kitabında tüm bu şiirin oluşma serüvenini bir parça Stephane Mallerme’in “Bir Zar Atımı”nı hatırlatan ve Uyar’ın çarpıcı bir denemesi olan “Efendimiz Acemilik”le de ilişkilendirerek açıklamaya koyulur. Nurullah Ataç, zamanın bir yerinde ise ‘zarımı Turgut Uyar için atıyorum’ diye yazmıştır. Uyar, oyunun bahislerini yükseltecek kadar iddialı ve büyük bir şairdir çünkü. Dünyanın en güzel Arabistanı’ndaki imajlar, istiareler, semboller ve mitler zorluğun yeniden icadıdır. ‘Zarla asla dönmeyecek şans..’ Aslında kendilerini yeniden icat etmeyenlerin bildiği bir sır değildir.

Orhan Koçak için, II. Yeni şiirinin “açıklanamamazlık” durumuyla; “İkinci Yenicilerin kendi tam anlayamadıkları ‘mucizelerini’ geçmişe teşmil etme çabalarında, her zaman ancak bir gecikmeyle kavranabilecek bir doğum ânının tehlikesini ve tazeliğini tekrar tekrar tatma isteğini de görebiliriz. Uyar’ın gizli manifestosunun belki en dokunaklı kısmı şudur: Efendimiz acemilik. Bir taş alacaksınız. Yontmaya başlayacaksınız. Şekillenmeye yüz tutmuşken atacaksınız elinizden. Bir başka taş, bir başka daha. Sonunda bir yığın yarım yamalak biçimler bırakacaksınız. Belki başkaları sever, tamamlar. Ama her taşa sarılırken gücünüz, aşkınız, korkunuz yenidir, tazedir. Başaramamak endişesinin zevkiyle çalışacaksınız.” (Koçak, s.18) Turgut Uyar’ın ilk yenilenişi olan Dünyanın en güzel Arabistanı’ndaki yarım yamalak biçimler ve izler okurken çoklu anlam sıçramalarına, özgün çağrışımlara, şaşırtıcı öğelere, kutsal kitapların etkisinde uzun dizelere, (Varlık Yıllığı, 26 Cilt, s.47) ve en nihayetinde Rimbaudvari düzyazı şiirlere dönüşmüştü.

Mehmet Kaplan, Dünyanın En Güzel Arabistanı’nı Şiir Tahlilleri’nde; “..ilk bakışta dağınık ve karışık gibi gözükmekle beraber baştan sona kadar aynı duyuş tarzını ifade eder. Yalnız burada şiirden şiire şâirin temini ele alış tarzı ve kullandığı üslûp malzemesi değişir. Şair bazı parçalarda kapalı, bazılarında aşırı ve çarpıcı ifade kullanır.” diyerek değerlendirir. Şiirdeki duyuş tarzı saklı bir su gibi şu iki dizede gizlidir: “Adamlar kadınlarını alıp Arabistana götürürlerdi, Dünyanın en güzel Arabistanı’na…” buradaki ‘Arabistan’ imgesi bireyin iç dünyasını, yalnızlığını ve biraz zorlama bir yorumla da sürgünlüğünü temsil eder.

Turgut Uyar’ın bu kitabı hakkında rastladığım diğer önemli bir çalışma ise Fatih Altuğ’un “Aşki Karanlık: Turgut Uyar’ın ‘Dünyanın En Güzel Arabistanı’nda Gece, Aşk ve Deneyim” isimli makalesiydi. Altuğ, Uyar’ın poetikasına farklı bir perspektiften yaklaşıyordu. “Mucizenin sadmesi, simgesel düzenin boşluğuna gelir. Mucize, önceki simgesel düzenin temsil edilmesine, var olmasına, dile gelmesine izin vermediği, bir boşluk olarak gördüğü, karanlığa terkettiği mâdunları devreye sokabilme, çığırından çıkan simgesel düzenden sonra yeni bir çığır açabilme imkânıdır. Ancak bu imkân, tam anlamıyla hiçbir zaman gerçekleşmez; içine doğduğu durumun en karanlık noktasına kadar sirayet eden bir doluluk hiçbir zaman kurulamaz; daima adlandırılamayan, boşlukta kalan, temsil edilemez bir şey kalacaktır.” (Sözden Yazıya içinde.) Altuğ, bu durumu öznenin konumuyla ilişkilendirerek açıklar. Devamında ise Turgut Uyar’ın şiirinin içindeki öznenin İbrahimîlik ile Ulyssesvârilik arasında ikamet ettiğini düşündüğünü söyler.

Altuğ, Uyar’ın şiirindeki aşkî mucizenin, karşılaşmanın, hissettirdiği acz ve mucize sonrası hakikat sürecini; “Şiirsel ben, aşkla birlikte neler taşıyıp getirmişti[r] ta en uzaklardan onu öğrenir, karanlıkta dünyayı bir bir hatırlar. Bir biz var dır  güzel, öbürleri hep çirkindir, bir de bu terli karanlık. Kendini bulamadığı, hatırlayamadığı saatler gelince hemen bir kadın aramaya koyulur. Bu anlarda bilir ki hakiki bir deneyim, sonu önceden kestirilemez olsa da kurtarıcı bir yaşantı, asla benim tarafımdan başarılabilecek bir şey değildir.” (A.g.e) diyerek açıklarken “ben” olmak için “sen”in varlığına dikkat çeker. Şiirlerdeki öznenin “Senin bu ellerinde ne var bilmiyorum göğe bakalım, Tuttukça güçleniyorum kalabalık oluyorum.” [Göğe Bakma Durağı] dizelerinde olduğu gibi sen’e yönelindiğinde varlık kazandığı anlaşılıyor.

Cemal Süreya Papirüs’te yazdığı bir yazıda; “Bu şiirlerde söz düzeni de daha berrak. Akıl daha çok karışıyor işe. Görüntü yavaşça geriye çekiliyor. Bir takım yan kavramlar ortaya çıkıyor. Böyle bir evreye girerken Turgut Uyar’ın şiirinde oluşan bir başka yeni özellik ‘ben’in ‘biz’e dönüşür gibi olmasıdır. Birey artık eşyayı egosantrik bir şekilde üstlenmiyor. Dünyanın En Güzel Arabistanı’nda, Tütünler Islak’ta olağan ve küçük durumların genel yapı içinde ‘uyumsuz’u destekleyen, saydamlaştıran bir işlevleri vardı” (Sayı:4) derken maddi varlıkta toplu bir söz hakkına işaret ediyordu. Diğer bir II. Yeni şairi olan Sezai Karakoç benzer durumu biraz daha farklı bir şekilde “Sepet” şiirinde işliyor: “Her eşya gitse, Kalacak tek eşya, İnsana en aykırı, Filistinde ekmek sepetleri.” (Şiirler IV, s.59) İnsan için eşyanın doğası kaçılamayacak kadar gerçek bir durumu ifade ediyor. Buradaki “ekmek sepeti”nin (eşya) ister bireysel isterse toplumsal olsun bir ihtiyaç olduğunu vurguluyor. Tabiî ki bu bağlamda Sezai Karakoç insanın maddi tarafının (metafizik yönüne ters) aykırılığını da görüyor. [Buradaki aykırılık; yasak meyvenin yenmesiyle başlamıştı.]

Turgut Uyar’ın Dünyanın En Güzel Arabistanı’nda en güzel bulduğum şiir ise; Terziler geldiler: “Kırılmış büyük şeylere benzeyen şeylerle, daha çok koyu renklere ve daha çok ilişkilere. Bir kenti korkutan ve utandıran şeylerle. Kumaşlar bulundu ve uyuyan kediler okşandı. Sonra sonsuz çalgısı sevinçsizliğin. Çay içmeye gidenler vardı akşamüstü, parklara gidenler de. Duruma uymak kısaltıyordu günlerini artamayan eksilmeyen bir hüzünle…” Burada beni, kenti korkutan ve utandıran şeyleri ilklerime kadar hissediyorum. Her şeyi düzeltmeye çalışmanın ne kadar manası var bilemiyorum…

 

Beyaz Arif Akbaş

 

 

 

Tweet

1 Yorum

  1. mücahit emin türk 13.12.2014 02:36:12

    dünyanın en güzel arabistanı, “türkiyem”dir. artık türkiye şair için “dünyanın en güzel arabistanı”dır. arabistan neresidir? yahudiler için arz-ı mevud olmayan her yer arabistan’dır.

    Cevapla

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

Yeni Lambalar

Sonraki Yazı

The Street

İlgili Yazılar

  • 1

    Konuşan Tarih 4

    Davut Bayraklı
    Yazarımız Davut Bayraklı'nın yeni...
  • 1

    Küreselleştikçe Batılılaşan Dünya

    EdebiFikir
    Künye: Küreselleştikçe...
  • Rahime’nin Yüz Görümlüğüne Ağıt

    EdebiFikir
    Bahadır Dadak’ın “Rahime’nin...
  • 4

    Kitap ile E-kitap Arasındaki Farklar

    EdebiFikir
    1. Kitabın bir bedeni vardır ve bu...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Edebifikir Radyo

Son Yorumlar

  • Radyo Dersleri: Hikem-i Atâiyye Şerhi için Hamdullah
  • Radyo Dersleri: Hikem-i Atâiyye Şerhi için Tacettin
  • Radyo Dersleri: Hikem-i Atâiyye Şerhi için Sümeyye
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi III için lamekan
  • Edebifikir Radyo için Hep Hiç
  • Edebifikir Radyo için eski bir radyocu
  • Edebifikir Radyo için Nazenin
  • Edebifikir Radyo için yemen illerinden
  • Edebifikir Radyo için Bilmesendeolur
  • Edebifikir Radyo için .

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Radyo Dersleri: Hikem-i Atâiyye Şerhi

    Sulhi Ceylan
    23.01.2021

  • Aşkar’ın 57. Sayısı Çıktı

    EdebiFikir
    23.01.2021

  • Edebifikir Radyo

    EdebiFikir
    22.01.2021

  • Kendini Kandırmak Yahut Bir Şehrin Uyandırdıkları

    Muhammed Furkan Kâhya
    22.01.2021

  • Hitler’in Sahte Günlükleri

    Davut Bayraklı
    21.01.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • İletişim
  • Suyum Unum Buğdayım

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • Bir Değirmendir Bu Dünya

    By EdebiFikir
    Künye: Bir Değirmendir Bu Dünya,Cahit...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...