Yazılar:
  • Revü Gülütü
  • Bilgi ve Düşünce Faaliyeti
  • Sırrı Fâş Eylemek
  • yekinen
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II
  • Batlamyus ve Bilimsel Gerçekler!
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050

Hikâye Anlatan Adam

Arif Akbaş  |  18/09/2014  |  Kategori : Kitap   |  Okunma:3.288

1
ahmet-mithat-efendi

Ahmet Mithat Efendi, zengin Osmanlı Edebiyatı’nın en velut ve şaşırtıcı yazarlarından birisidir. Bu muharrire karşı olan ilgim M. Orhan Okay’ın “Batı medeniyeti karşısında Ahmet Mithat Efendi” ve Sema Uğurcan’ın “Namık Kemal ile Ahmet Mithat Efendi münasebetleri” gibi kitaplar sayesinde daha da arttı. A. Mithat Efendi hakkında diğer merak ettiğim bir eserde Pablo Moreno Gonzalez’in “Orient et orientalisme chez Ahmet Mithat Efendi” adlı çalışmasıdır.

Yıllardır bu kelli felli Osmanlı âlimi hakkında araştırmalar ve tetkikler yapan Nüket Esen [Ahmet Mithat Kaynakçası’nı da o hazırlamıştır.] “Hikâye Anlatan Adam: Ahmet Mithat” diye son derece özenli hazırlanmış kitabını yayımladı. Ahmet Mithat, yazarlığı, kişiliği ve hayatıyla hâlâ keşfedilmeyi bekleyen dev bir okyanus gibidir. Hala entilijansiyamızın bu muharririn fikir dünyasıyla yeteri kadar hem-hal olduğunu zannetmiyorum. Mithat Efendi’nin yazdıklarının niteliği ve niceliği dikkate alındığında, 19. asır edebiyatımız içinde müstesna bir yere sahiptir.

Nüket Esen’in çalışmasının bence en önemli özelliği yazarı bugünkü okur için tanıdık bir simaya dönüştürme gayretidir. Esen, ‘Hikâye Anlatan Adam’da, yazarın kendi döneminde ve günümüzde nasıl algılandığına odaklanıyor ayrıca eserlerinden verilen örnekler aracılığıyla okur ile kurduğu ilişkiye de değiniyor. Kendi adıma bir yazarı okumaya başlamadan önce onun hakkında yazılmış derli toplu kitapları öncelikli olarak okumayı daha çok seviyorum. Hikâye Anlatan Adam’ın hikâyelerinin arka planını da görebiliyorsunuz böylece.

Kitabın içeriği ise bir hayli dolu ve kapsamlı. “Giriş” bölümünde Ahmet Mithat’ın zamanından günümüze kadar algılanışını biçimlendiren etkenler ve bunlardaki değişimler ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor. İlk etapta benim dikkatimi; “Ahmet Mithat ile aşk ve nefret ilişkimiz”, “A. H. Tanpınar’ın bakışı”, “Ahmet Mithat’ın yazdıkları”, (Roman, hikâye, Avrupa, kadınlar, Fatma Aliye, çeviriler ve farklı anlatılar vs.) “Fenler merakı”, “Karnaval ve kadınlar”, eğlencelik eserleri ile kitaplarının Latin harflerine aktarım meselesi gibi konular çekiyor. Kitabın sonuna son derece geniş bir Ahmet Mithat kaynakçası konulmuş olması da güzel olmuş.

Rus Edebiyatında Tolstoy’un yeri ne ise benim için edebiyatımız da Ahmet Mithat Efendi’nin konumu odur. Gerek yaşantısı gerekse yazdıklarıyla her daim babacan/geleneksel bir havası olmuştur. Nüket Esen, bu konuyu “Geleneklere bağlı biri olarak bilinmesine rağmen nedense kalıpların dışına taşan bir aykırılığı vardır. Yaşadığı dönemin diğer yazarlarına hiç benzemez. Zaman zaman nereye ait olduğu, tam olarak nerede durduğu anlaşılmaz. Çok çalışır, çok yazar ve hem gazete hem de matbaa sahibi olduğundan her yazdığını tefrika, risale ve/veya kitap olarak hemen yayınlama imkânının olması işlerini kolaylaştırır. Her zaman büyük bir özgüven içinde yaşar; iddia eder, öğretir, düzeltir. Hayatının son yıllarında bu özgüven kaybolur. Değişen edebiyat anlayışıyla yazdıkları köhne kalır; Abdülhamitçiliği başına dert olur. Ölümünden sonra da yazdıkları edebi olarak pek önemsenmeyen bir yazar olarak kalır.” (s.9) diyerek ifade etmiştir. Aslında bizim Mithat Efendi’den kopuşumuz alfabe devrimiyle birlikte başlamış. Eski harflerimizi tanıyamayan nesilleri, köksüz irfansız yetiştirmişiz. Öyle ki ecdadının yazdığı bir kitabeyi ya da babasının mezar taşını bile okuyamayan kalabalıklar oluşmuş. Cumhuriyet, geçen 80 yılda 70 milyon cahil yaratmış her yaştan. Herkes ağustosta parlayan ateş böceklerine dönmüş parlayabilmek adına dipsiz bir karanlığa (Batı Medeniyeti) gömülmüş.

Ahmet Mithat Efendi durmaksızın tam 40 yıl boyunca gazete ve dergi yazılarının dışında roman, hikâye, seyahatname, monografi, mektup, tiyatro, ders kitabı (felsefe, psikoloji, sosyoloji, eğitimbilimi, askeri, tarih vb.) gibi çok çeşitli türlerde kitaplar yazmış. Fransızca bilgisinin deruniliği ile yaptığı çevirileri de vardır. Kendi merakı doğrultusunda hep deneyen, denedikçe öğrenen ve öğrendikçe de öğreten olmuş. Mithat Efendi, yazın hayatımızın ilk muallimidir. “Türk hikâye ve romanında birçok ‘ilk’ten bahsederken Ahmet Mithat’ın ismi anılır. Zira ilk köy hikâyesini o yazmış, ilk cinayet romanını o kaleme almış, kadın sorunlarına ilk o eğilmiştir. Bu liste uzatılabilir. İlk romancı olduğu ve çok yazdığı için birçok konuyu ilk onun işlemiş olması doğaldır. Bununla birlikte, Ahmet Mithat çeşitli edebi türlerin de ilklerini yazmıştır; anı, seyahatname, monografi gibi.” (s.14) Nüket Esen’in bu kitabının bir özelliği de akademik olmaktan ziyade samimi bir şekilde, içinden geldiği gibi yazılmış olmasıdır. Sanırım biz de bu samimiyetten dolayı seviyoruz Hikâye Anlatan Adam’ı.

 

 Beyaz Arif Akbaş

 

 

Tweet

1 Yorum

  1. Ahmed 19.09.2014 15:10:37

    Ahmet Mithat Efendi’nin Felatun Beyle Rakım Efendi romanını okumuştum lisede. Bu romanından ve diger romanlarından da anlaşılacağı gibi toplum için sanat yapan bir yazar olması nedeniyle severim ve saygı duyarım. Bir de dekadan olayı vardır. Servet-i Fünûnculara dekadanlar (yeni doğmuş eşek yavrusu) demiş olması beni ayrıca bir eğlendirmişti.

    Cevapla

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

Ah Bu Şiirin Çektikleri!

Sonraki Yazı

medeniyet kelimesinin suyunu çıkardılar

İlgili Yazılar

  • 1

    Konuşan Tarih 4

    Davut Bayraklı
    Yazarımız Davut Bayraklı'nın yeni...
  • 1

    Küreselleştikçe Batılılaşan Dünya

    EdebiFikir
    Künye: Küreselleştikçe...
  • Rahime’nin Yüz Görümlüğüne Ağıt

    EdebiFikir
    Bahadır Dadak’ın “Rahime’nin...
  • 4

    Kitap ile E-kitap Arasındaki Farklar

    EdebiFikir
    1. Kitabın bir bedeni vardır ve bu...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Son Yorumlar

  • Sırrı Fâş Eylemek için Meclis-i Mebusan
  • Bir Başka Açıdan “Yedinci Gün” için zeynep
  • yekinen için m. fatih
  • Kütüphanemizde duran ama okumadığımız kitaplar bize ne öğretir? – 5 için kütüphanesinden uzak üniversiteli
  • yekinen için Meclis-i Şuara
  • Birilerinin Suyu ve Ateşi Olmak için Nesnâs
  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II için Halil Kütahyavi
  • Konuşan Tarih 4 için ihsan
  • Gerçek Kesit için google---
  • Birilerinin Suyu ve Ateşi Olmak için Muhtaç

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Revü Gülütü

    Sizden Gelenler
    16.01.2021

  • Bilgi ve Düşünce Faaliyeti

    Salih Mirzabeyoğlu
    15.01.2021

  • Sırrı Fâş Eylemek

    Sulhi Ceylan
    14.01.2021

  • yekinen

    Feyyaz Kandemir
    13.01.2021

  • Tarhana İçen Çocukların Sosyolojisi II

    Bilal Can
    12.01.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • İletişim
  • Suyum Unum Buğdayım

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • 4

    Gizlesem de Âşikâr Etsem de Cânımsın Benim

    By EdebiFikir
    Ey nihâl-i işve bir nevres...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...