Yazılar:
  • Reel Politiğin Kâhini: Carl Schmitt
  • Tarih Nedir?
  • Yedi İklim - Mart 2021
  • Yunus Emre Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar
  • Yenilgi Yenilgi Büyüyen Yıllar Vardır
  • Yenileyen Yenilgi
EdebiFikir logo
eylem bir kız ismi değildir!
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim
    • Yenilgi
  • Anasayfa
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Derin Yapılanma
  • İletişim
  • Kategoriler
    • Buz Gibi Ofsayt!
    • Deneme
    • Dergi
    • Edebifikir Haber Ajansı
    • Fikir
    • Günlük
    • Haber
    • Hatıra Saklama Ofisi
    • Haykırış
    • Hikâye
    • Hikmet
    • Karikatür
    • Mektup
    • Mısra Güzeli
    • Kitap
    • Nümayiş
    • Poetika
    • Portre
    • Söyleşi
    • Şiir
    • Sinema
    • Sorgulama
    • Video
  • Dosyalar
    • Cemil Meriç
    • İsmet Özel
    • Kitap Pusulası
    • Sezai Karakoç
    • Vasiyetim
    • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
    • Sözlük
    • 2119
    • 2050
    • Devrim
    • Yenilgi

İman ve İnkârın Felsefî Temelleri

EdebiFikir  |  25/06/2018  |  Kategori : Kitap   |  Okunma:1.428

3

Künye: İman ve İnkârın Felsefesi, Do.ç Dr. İsmail Çetin, Emin Yayınları, 1.Baskı, Bursa 2010.

***

Her inanç bilgi olmadığı halde, her bilgide bir inanç boyutunun varlığı kabul edilmek durumundadır. (s.39)

İnanç daha çok zihinde biten ve orayla sınırlı kalan bir durum iken, imanda zihni aşan ve insan benliğinin derinlerinde kök salan bir mahiyet söz konusudur. (s.40)

Oysa imanda inançtan farklı olarak sevgi ve aşk vardır. (s.40)

İmanda bir güven ve teslimiyetin bulunduğu gerçeğini dikkate aldığımızda, iman ile şüphe ve tereddüdün neden bir arada bulunamayacağını anlamamız ve anlatmamız da kolaylaşacaktır. (s.41)

Yine bunun içindir ki, insan hayatında inançlar sık ve kolay bir şekilde değişip yerlerine yenileri benimsenirken, imandaki herhangi bir değişim çok daha zor olmakta ve güçlü çalkantıları da beraberinde getirebilmektedir. (s.42)

Özellikle hristiyan teologlar arasında yaygın olan görüşe göre, iman daima inanç ile bilgi arasındadır (inançtan sonra, bilgiden önce gerçekleşir) ve bu sıralamanın değişmesi de söz konusu değildir. (s.43)

İslam düşünce geleneğinde hâkim olan görüş, Allah’ın varlığına inanmanın fıtri olduğu ve imanın evrende yer alan varlıklar hakkında edinilmiş bilgiye dayandırılabileceği istikametindedir. (s.44)

Çünkü hristiyan imanında akılla temellendirilip izah edilmesi imkânsız görünen inanç esasları bulunmasına karşılık, İslam’da hiçbir zaman akla rağmen, akıl bir kenara itilerek iman edilmesi istenmiştir. Aksine, insanları İslam imanına çağıran Kur’an ayetleri, birçok yerde, gerçek imana ulaşmak için aklın bütün imkanlarıyla kullanılmasını da teşvik etmekten geri durmamıştır. (s.44)

Thomas Aquinas’ın da işaret ettiği gibi, iman insanın iç dünyasında gerçekleşen bir tasdikle başlar; bu, imanın dahili (inner) boyutudur. Ancak, tam ve insanı kurtuluşa götürecek bir imandan söz edebilmek için, içeride gerçekleşen tasdikin başka insanlara da ifade edilmesi ve insanın her bir davranışında etkilerinin görülmesi gerekir. Bu da imanın dış (outward) boyutudur. (s.49)

Herhangi bir inancın birtakım aşamalardan geçerek bilgi ya da imana dönüşmesi pekâlâ mümkündür. (s.50)

Gerçek imanın kendisine uygun davranışları (salih amel) da kaçınılmaz olarak beraberinde getirmesi gerektiği, davranış şartı yerine getirilmedikçe imanın eksik kalacağı İslam düşünce geleneğinde hâkim olan bir görüştür. (s.50)

Mesela, Kuran’a baktığımızda, onun kendisinin getirdiği iman anlayışına yapılan itirazlara yer verdiğini ve bu itirazları ciddiye alarak onları cevaplandırma yoluna gittiğini görmekteyiz. (s.52)

Antropolojiden öğrendiğimize göre, insanın en temel vasıflarından biri, onun gelişen, gelişmeye açık ve gelişmeyi arzu eden bir varlık olmasıdır. (s.53)

Bizde bir tanrı fikri bulunduğu için tanrı var değildir; aksine, zorunlu ve mükemmel bir varlık olarak tanrı mevcut olduğu için bizde onun varlığına dair bir fikir bulunmaktadır. Bu fikrin varlığı, tanrının var olduğunun en açık kanıtıdır. Çünkü sonsuz varlığa ait fikri biz kendimiz oluşturamayacağımız gibi, onu dışımızdaki diğer sonlu varlıklardan da edinmiş olamayız. (s.62)

Başlangıcı olan her şeyin bir sebebi olmalıdır. (s.78)

Çünkü var olanların dayandığı bir sebebin bulunduğu yargısı, onlar için herhangi bir sebep aramanın anlamsız olduğu iddiasından daha rasyonel ve daha açıklayıcıdır. (s.82)

Kant’a göre, kendi varlığımız üzerinde düşündüğümüzde, her insanda bir yükümlülük duygusunun bulunduğunu görmekteyiz. Kendisinde bu duygunun bulunmadığını söyleyecek hiçbir insan yoktur. Bu demektir ki, insan, zorunlu olarak (yapısı gereği) ahlaki bir karaktere sahiptir. Bütün ahlaki kavramlar ve değerler en yüksek derecede insanda mevcuttur. (s.99)

Ahlaklılık ile mutluğun birleşmesi anlamına gelen en yüksek iyinin gerçekleşmesi bu dünyada mümkün olmadığına göre, pratik akıl bizi en yüksek iyinin gerçekleşeceği başka bir hayatın (ruhun ölümsüzlüğü) varlığını bir postülat olarak kabul etmeye zorlamaktadır. (s.100)

Evrende görülen varlıkların en mükemmeli olan insanın yapıp etmelerini düzenlemesi için kendisine verilmiş bir kural ya da hayat tarzından bağımsız olabileceği düşünülemez. (s.101)

Eğer insanın uymakla yükümlü olduğu bir ahlak kuralı varsa, bu kuralla birlikte onu belirleyen üstün bir varlığın var olduğu da kaçınılmaz olarak kabul edilmelidir. (s.101)

Herhangi bir insanın tanrı’nın varlığına inanmak için mutlaka delile ihtiyaç duyacağını ya da delile dayanmayan bir imanın hiçbir değerinin olmayacağını söylemek elbette mümkün ve doğru bir şey değildir. (s.106)

Ortaçağın sonlarında insanlar üzerindeki inandırıcılığını ve gücünü büyük ölçüde kaybetmiş olan kilisenin öteden veri uygulamakta olduğu baskı ve zorlamalardan vazgeçmeye bir türlü yanaşmaması, modern dönemde ateizme uygun zemin hazırlamanın yollarını arayan düşünürler tarafından önemli bir fırsat olarak görülmüş; dini inançları açıklama ve belirleme otoritesini elinde bulunduran ruhban sınıfının keyfi yorumları insanların din ve Tanrı inancından nefret eder hale getirilmesinde hatırı sayılır bir rol almıştır. Diğer yandan, yeniçağda pozitif bilimler alanında ortaya konan baş döndürücü gelişmeler ile bilimsel keşiflerin dini inancın kaynağı olarak gösterilen kutsal metinlere sonradan sokulmuş ve gerçeklikten uzak iddialarla açıkça çelişmesi, insanların ateizme duydukları ilgiyi daha da güçlendirmiştir. (s.115)

Kanunluluğun olmadığı yerde özgürlük de yoktur. (s.123)

Platon’un (MÖ 427-347) bilgiyi ‘doğrulanmış ya da kanıta dayalı inanç’ olarak gören anlayışına uygun düştüğünü de belirtmeliyiz. (s.146)

Herhangi bir önermenin doğruluğuna inanmak, bu önermenin mevcut alternatiflerin en muhtemeli (probable) olduğunu kabul etmekten ibarettir. (s.148)

Eğer Tanrı’nın varlığını ya da yokluğunu iddia eden önermelerden biri bilgi kesinliğine sahip olsaydı ve insan önünde bulunan tek alternatifi kabul etmek zorunda kalsaydı, insanın iman ya da inkârından şimdi olduğu kadar sorumlu tutulması da mümkün olmazdı. (s. 154)

Rasyonel düşünme ve konuşmalarımızda, yalnızca kesinliği doğrulanmış önermeleri değil, belki onlardan fazla, doğrulanma imkânına sahip olduğuna inandığımız ve ihtimalî bilgi olarak değerlendirdiğimiz önermeleri de kullandığımızı her gün yaşamakta olduğumuz tecrübelerimizden bilmekteyiz. (s. 155)

 

Aktaran: Serdar Kocabaş

 

 

Tweet

3 Yorum

  1. Mu'cizât-ı Kur'âniye Risalesi 02.07.2018 23:39:11

    Elde Kur’ân gibi bir mu’cize-i bâki varken,
    Başka burhan aramak aklıma zâid görünür.
    Elde Kur’ân gibi bir burhan-ı hakikat varken,
    Münkirleri ilzam için gönlüme sıklet mi gelir?
    (25.söz)

    Cevapla
  2. İsa 30.06.2018 03:35:32

    Kitabın başlığına göre içerik zayıf kalmış.

    Cevapla
  3. Çaylak Hekim 28.06.2018 12:48:07

    sayfa 154’den aktarılan cümle Kuran’ın baştan sonra reddedilemeyecek derecede apaçık olmasıyla çelişmektedir.
    Kafirin inkar sebebi haşa bilginin kesin olmaması değil kendi kibrili, kıskanç ve fasık oluşundandır.

    “Şehadet ederim ki Muhammed Allah’ın Resülüdür! Bu apaçıktır!”

    Neml suresi 14.ayette
    >Kendileri bunların hak olduğunu kesin olarak bildikleri halde, sırf zulüm ve kibirle onu inkar ettiler. Bozguncuların sonunun nasıl olduğuna bir bak! (Bahrül Medid 7.Cilt-Sayfa 15,16)

    Tegabün suresi 6. ayette
    >Bunun sebebi şudur: Peygamberleri, onlara apaçık mucizeler getirdi, onlar ise, “Bir insan mı bizi doğru yola iletecek? dediler ve inkar edip yüz çevirdiler. Allah da hiçbir şeye muhtaç olmadığını gösterdi. Allah ganidir, her türlü övgüye layıktır.

    Bakara-99
    Hiç şüphesiz biz sana apaçık ayetler indirdik, onları ancak fasıklar inkar eder. – Bahrül Medid

    Bakara-109
    Ehl-i kitaptan çoğu, kendilerine hak apaçık belli olduktan sonra, sırf içlerindeki kıskançlıktan ötürü, sizi imanınızdan vazgeçirip küfre döndürmek isterler. Allah onlar hakkındaki emrini getirinceye kadar siz onları affedini kendilerinden yüz çevirin, Şüphesiz Allah herşeye kadirdir. – Bahrül Medid

    Cevapla

Bir cevap yazın Cancel reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki Yazı

sezai karakoç’un hatıralarına dair birkaç not

Sonraki Yazı

İnsan İnsanı Sadece Yanlış Anlar

İlgili Yazılar

  • Tarih Nedir?

    EdebiFikir
    Künye: Tarih Nedir, Edward Hallett...
  • Göğü Delen Adam

    EdebiFikir
    Künye: Göğü Delen Adam, Erich...
  • Felsefe, Bilim ve Hakikat

    EdebiFikir
    I. Bilginin Kaynağına İlişkin İki...
  • 1

    Konuşan Tarih 4

    Davut Bayraklı
    Yazarımız Davut Bayraklı'nın yeni...
Facebook
Twitter
YouTube
Instagram

Edebifikir Radyo

Son Yorumlar

  • Yenilgi Yenilgi Büyüyen Yıllar Vardır için Reel okur
  • Yenilgi Yenilgi Büyüyen Yıllar Vardır için Obsidyen
  • Gölgeler Âlemi ve Yenilgi için Periferi
  • Yenilgi Yenilgi Büyüyen Yıllar Vardır için Ömer asaf
  • Yenilgi Yenilgi Büyüyen Yıllar Vardır için okur
  • Sermest Gezegeni Radyo Programı için .
  • Sermest Gezegeni Radyo Programı için Feyza
  • Sermest Gezegeni Radyo Programı için Abdullah
  • Mihrinaz için buradayımhep
  • Yenmek(!) = Yenilmek(?) için genel okuyucu

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi
  • “İyi de çocuk pencereden de düşebilir!”
  • Herkese Selam Sana Hasret
  • Genç Werther’in Acıları

Yazarlar

  1. Abdullah Karaca
  2. Adem Suvağcı
  3. Bahadır Dadak
  4. Bilal Can
  5. Celal Kuru
  6. Cüneyt Dal
  7. Davut Bayraklı
  8. Feyyaz Kandemir
  9. İbrahim Halil Aslan
  10. Mehmet Erikli
  11. Mehmet Raşit Küçükkürtül
  12. Mücahit Emin Türk
  13. Muhammed Furkan Kâhya
  14. Muhammet Emin Oyar
  15. Ömer Ertürk
  16. Ömer Can Coşkun
  17. Sizden Gelenler
  18. Süleyman Mete
  19. Sulhi Ceylan

Son Eklenenler

  • Reel Politiğin Kâhini: Carl Schmitt

    Muhammed Furkan Kâhya
    03.03.2021

  • Tarih Nedir?

    EdebiFikir
    02.03.2021

  • Yedi İklim – Mart 2021

    EdebiFikir
    02.03.2021

  • Yunus Emre Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar

    Feyyaz Kandemir
    01.03.2021

  • Yenilgi Yenilgi Büyüyen Yıllar Vardır

    Celal Kuru
    27.02.2021

Çok Okunanlar

  • Ayrılık Sevdaya Dahil
  • Doğruluk ve Gerçeklik
  • Türkçe Sözlükleri
  • Racon
  • Sen de Yaz
  • Poetika Kelimesinin Tanımı ve Mahiyeti
  • Derin Yapılanma
  • Niçin Sevdiniz?
  • Suyum Unum Buğdayım
  • Ölüm Risalesi

Kategoriler

  • 2050
  • 2119
  • Buz Gibi Ofsayt!
  • Cemil Meriç
  • Darbe Gecesi Ne Yaptınız?
  • Deneme
  • Dergi
  • Devrim
  • Dosyalar
  • Edebifikir Haber Ajansı
  • Fikir
  • Günlük
  • Haber
  • Hatıra Saklama Ofisi
  • Haykırış
  • Hikâye
  • Hikmet
  • İsmet Özel
  • Karikatür
  • Kitap
  • Kitap Pusulası
  • Mektup
  • Mısra Güzeli
  • Nümayiş
  • Orada Neler Oluyor?
  • Poetika
  • Portre
  • Sezai Karakoç
  • Şiir
  • Sinema
  • Sorgulama
  • Söyleşi
  • Sözlük
  • Vasiyetim
  • Video
  • Yenilgi

Sayfalar

  • Ana Sayfa
  • Derin Yapılanma
  • Dosyalar
  • İletişim
  • Racon
  • Sen de Yaz

Seçmeler

  • 4

    Kitap ile E-kitap Arasındaki Farklar

    By EdebiFikir
    1. Kitabın bir bedeni vardır ve bu...
  • Anasayfa
  • İletişim
Copyright 2017 - Tüm hakları Edebifikir.com'a aittir...